شفاعت در نزد بت پرستان
بت پرستان قدیم و غیر آنها از ملت های کهن چنین معتقد بودند که زندگی آخرت عینا به مثابه زندگی دنیاست و قانون علل و اسباب مادی و طبیعی نیز در آنجا جاری و ساری است و تأثیر و تأثر طبعی برقرار است و بنا بر همین جهت برای خدایان خود انواع و اقسام هدایا و قربانی ها را برای گذشت از مجازاتشان و یا برای امداد و کمک در امور معیشتشان انجام می دادند و یا اینکه به شفاعت آنها تکیه می زدند و یا اینکه برای خلاصی خود فدیه می دادند و یا اینکه برای استنصار خود، از نفوس مردم و یا از آلات جنگی مدد می گرفتند و با خود در میان قبرها، غلامان خود را دفن می کردند و به انواع سلاح خود را مسلح می نمودند تا بدین وسیله در هنگام مجازات با کثرت اعوان و انصار و با داشتن حربه و سلاح بتوانند از خود دفاع کنند و مجازات و کیفر سخت را از خود دور نمایند.
ما امروز در موزه های دنیا چیزهای بسیاری را می بینیم که حاکی از این طرز تفکر اقوام جاهلیت بوده است. در نزدیکی اهرام ثلاثه که قبور فراعنه مصر است زمین وسیعی مدفن بردگان آنها بوده است، که چون در اثر فشار کار و رنج فراوان جان می سپردند و یا در اثر مختصر مخالفت اعدام می شدند، جسد آنان را در نزدیکی قبور خود دفن می کردند تا به هنگام رستاخیز از موالیان خود دفاع کنند و به قیام برخیزند. حتی آنان با مردگان خود، از انواع و اقسام زینت ها و جواهرات دفن می کردند تا در آخرت از آنها بهره گیرند و انواع اسلحه را با آنها دفن می کردند تا از خود دفاع نمایند و چه بسا با شخص مرده، از کنیزان زیبا و رعنا در میان لحد مرده قرار می دادند تا مرده با آنها انس داشته باشد و تنها و کسل نشود و چند مرد شجاع را نیز در لحد می گذاردند که حکم آجودان باشی آن فرعون مستکبر بوده باشد و از حبوبات مانند گندم و عدس و غیرهما را با مواد مومیایی تعقیم می کردند تا نپوسد و در روز رستاخیز مرده از آن بهره گیرد.
در متحف ها و موزه های دنیا اشیای کثیری از این قبیل را می نگریم و این طرز تفکر و شبیه به آن نیز در بین بعضی از طوایف اسلامیه پیدا شد و در اقوام مختلف چه از جهت زبان و چه از جهت نژاد رسوخ کرد و در بین آنها با توارث باقی ماند و چه بسا در اعقاب مختلفه و نسل های متفاوته به رنگ ها و شکل های گوناگونی پدیدار شد.
قرآن کریم، با تمام این عقاید باطله و آرای کاذبه و توهمات واهیه، به مبارزه برخاسته است و اعلان می کند که: «والامر یومئذ لله؛ در روز بازپسین امر فقط و فقط برای خداست و هیچکس و هیچ چیزی را یارای دخالت نیست» (انفطار/ 19) و می گوید که: «و رأوا العذاب و تقطعت بهم الاسباب؛ و ستمگران عذاب الهی را مشاهده می کنند، و تمام اسباب های دنیوی و هر گونه حیله ها و میانجی گیری ها و وسایل حفظ و مصونیت از پاداش، از روی آنان بریده و قطع خواهد شد» (بقره/ 166) و می گوید که: «هنا لک تبلوا کل نفس مـآ أسلفت و ردو´ا إلی الله مولب'هم الحق و ضل عنهم ما کانوا یفترون؛ در روز رستاخیز، هر نفسی آنچه را که از اعمال خود از پیش فرستاده است واضح و آشکار می سازد و تمام مردم به سوی مولی و صاحب اختیار حقیقی خود که حضرت حق است جل و عز، بازگشت می کنند و آنچه را که در دنیا به دروغ نسبت می داده و افترا می بستند همه از نزد آنها گم و نابود می شود» (یونس/ 30) و می گوید: «و لقد جئتمونا فرا دی ' کما خلقنـ'کم أول مرة و ترکتم ما خولنـ'کم ورآء ظهورکم و ما نری ' معکم شفعآءکم الذین زعمتم أنهم فیکم شرکـا´ؤا لقد تقطع بینکم و ضل عنکم ما کنتم تزعمون؛ فرشتگان به ستمگران می گویند: حقا که شما به نزد ما تک و تنها آمده اید همچنان که ما شما را در اولین مرحله آفرینشتان خلق نمودیم! و آنچه را که از متاع دنیا ما به رسم امانت به شما سپردیم، همه را پشت سر انداختید! و هیچکدام از آن یاران و شفیعانی را که می پنداشتید آنها در کار شما کمک کنند و در امر شما شرکت نمایند، با شما نمی بینیم! حقا بین شما و بین آنها جدایی افتاد! و آنچه را که گمان داشتید، همگی در بوته فنا و نابودی و گمی سپرده شد و به دیار نیستی رفت.» (انعام/ 94)
غیر از این آیات نیز آیات بسیاری داریم که دلالت دارند بر اینکه آن عالم و آن نشأه از اسباب دنیویه خالی است و ارتباطات طبیعیه و روابط مادیه، حتی نسب و حسب کاری نمی کنند و این یک قانون کلی و سنت عمومی و اساسی است که تمام آن اقاویل کاذبه و دعاوی واهیه ملل کهن را باطل می کند و تمام آن فرعونیت ها و استکبارها را به باد فنا می دهد. این به طور کلی و به عنوان یک اصل اساسی است که همه متفرعات از آن چشمه می گیرند.
Sources :
سید محمد حسین حسینی طهرانی- معادشناسی جلد 9- صفحه 89-93