اسماعیل بن جعفر
اسماعیل، پسر بزرگ امام جعفر صادق (ع)، امام ششم شیعیان است. مادر او، فاطمه بنت حسین الاثرم که فرزند امام حسن مجتبی می باشد. اسماعیل در سال 138 یا 145 قمری در عریض که دره ای نزدیک مکه بود، فوت کرد و در قبرستان بقیع در مدینه به خاک سپرده شد. امام صادق آنقدر او را دوست داشتند و در مرگ او آنقدر اندوهناک شدند که با پای برهنه بدنبال جنازه او رفتند. بعد از وفات اسماعیل، مسأله امامت بعد از امام صادق (ع) که حق کدامیک از پسران اوست، انشعابی در میان شیعیان به وجود آورد که این خود، از مهمترین رویدادهای تاریخ شیعه به شمار می آید. امام ششم، حضرت صادق (ع)، در زمان حیات اسماعیل هم امامت امام موسی کاظم (ع)، فرزند کوچکتر خود را تصریح کرده بود و او را به جانشینی خود، انتخاب نموده بود ولی در این میان، گروه هایی به هواداری از پسران بزرگ امام صادق برخاستند و هر گروه حق امامت را به یکی از فرزندان حضرت دادند.
از میان این گروهها، تنها طرفداران امامت اسماعیل، پسر بزرگ امام صادق، در تاریخ اسلام اهمیت پیدا کردند و به "اسماعیلیه" مشهور شدند. این گروه، اسماعیل را بعد از امام ششم، امام میدانند و در واقع، شیعه 6 امامی هستند نه اثنی عشری که اینگونه اعتقادات از نظر شیعه مردود می باشند. برخی از پیروان اسماعیل هم "اسماعیلیه واقفه یا خالص" نام دارند، آنها هم عقیده داشتند که امامت به اسماعیل ختم شده و او امام قائم است و می گفتند که: اسماعیل تا 5 سال پس از فوت پدرش هم زنده بود و بیمارانی را شفا داده و کارهای بزرگی کرده و فوت او تنها از روی تقیه اظهار شده تا دشمنان قصد جان او نکنند که اینگونه معتقدات هم از نظر شیعه باطل است. شیعه میگوید امام بعد از جعفر صادق (ع)، امام موسی کاظم فرزند کوچکتر آن حضرت می باشد و بعد هم تا امام دوازدهم که او حی و قائم است.
Sources :
دائرة المعارف تشیع جلد 2