ابوحامد اسفراینی
ابوحامد احمدبن طاهربن محمدبن ابی طاهر اسفراینی، فقیه بزرگ شافعی در سال 344 هـ ق در اسفراین از شهرهای خراسان به دنیا آمد. از نوجوانی نزد تنی چند از بزرگان آن شهر چون ابراهیم بن محمدبن عبدک شعرانی دانش آموخت. در سال 363 ق در 20 سالگی جهت ادامه تحصیل راهی بغداد شد و در آنجا نزد ابوالحسن بن مرزبان و عبدالعزیز دارکی فقه شافعی را آموخت. او حدیث را نیز نزد ابوالحسن دارقطنی، ابوبکر اسماعیلی و ابن عدی جرجانی فرا گرفت. او از سال 370 هـ ق تا آخر عمر به تدریس در مدارس عراق مشغول بود. در مجلس درس او دانشمندان و فقیهان زیادی حاضر می شدند که از آن میان می توان به خطیب بغدادی، ابوالطیب طبری، ابوالحسن ماوردی، احمدبن محمد محاملی و حسن بن محمد خلال اشاره کرد.
از برخی حکایات تاریخی برمی آید که ابوحامد نزد سران حکومتی حرمت بسیار داشته است. از آثار او می توان به "التعلیقة الکبری" اشاره کرد که از منابع اصلی مکتب فقهی شافعی عراق می باشد. او همچنین دارای تعلیقاتی بر مختصر مزنی صحابی امام شافعی است و ابن خلکان کتاب دیگری را با نام "البستان" برای او نام برده است. در مجالس علمی او از 300 تا 700 نفر شرکت می کردند. وفات او در بغداد در سال 406 در سن 82 سالگی بود. در تشییع جنازه او جمعیت زیادی شرکت کردند و خطیب جامع منصور، ابوعبدالله بن مهتدی بر او نماز خواند و در باب حرب مدفون است.
Sources :
ابن خلکان- ترجمه وفیات الاعیان (منظر الانسان)
علی اکبر دهخدا- دهخدا
غلامحسین مصاحب- دائرة المعارف فارسی جلد 1