ملاعلی قوشچی
علی بن محمد سمرقندی معروف به ملاعلی قوشچی، گاهی او را فاضل قوشچی نیز گفته اند. او از بزرگان نجوم و کلام در ریاضی و متصدی رصدخانه الغ بیگ است. پدرش محمد مأمور مراقبت از مرغان شکاری الغ بیگ بود و لذا به قوشچی شهرت یافت. او در سمرقند علوم مختلف را آموخت و ریاضیات را نزد قاضی زاده رومی و الغ بیگ تیموری سلطان ماوراء النهر آموخت. نزد الغ بیگ بسیار محبوب بود تا آنجا که او را فرزند الغ بیگ می خواندند و الغ بیگ او را مأمور تکمیل رصدخانه کرد. ملاعلی با انجام وظیفه محوله توانست زیج الغ بیگ را که یک زیج جدید بود به پایان برساند.
پس از درگذشت الغ بیگ به حج رفت و سپس مورد توجه اوزون حسن قرار گرفت و از طرف او به سفارت قسطنطنیه منسوب شد. او از طرف اوزون حسن حکمران آق قویونلی برای عقد مصالحه بین او و سلطان محمدخان ثانی عثمانی به استانبول رفت. او رساله محمدیه را در علم حساب به نام سلطان محمدخان نوشت. سپس به مدرسی مدرسه ایاصوفیا منسوب شد. او در سال 879 هـ.ق وفات یافت و در جوار قبر ابوایوب انصاری مدفون گشت. از کتب او می توان به عناوین زیر اشاره کرد:
1- هیئت مقدماتی معروف به هیأت فارسی که بارها با خلاصه الحساب شیخ بهایی در یکجا به چاپ رسیده است.
2- شرح تجرید الکلام خواجه نصیرالدین طوسی
3- حاشیه شرح کشاف تفتازانی
4- محبوب الحمائل فی کشف المسائل
5- العنقود الزاهر فی نظر الجواهر و در علم صرف.
Sources :
غلامحسین مصاحب- دائرة المعارف فارسی- ج 2
علی اکبر دهخدا- لغت نامه رهخدا