فضل بن ربیع
ابوالعباس، فضل بن ربیع متولد 140 ق از وزرای دربار خلافت عباسی در قرن سوم هجری است. هنگامی که خلافت به هارون الرشید رسید و برامکه به وزارت منسوب شدند، فضل به دشمنی با ایشان برخاست؛ اما چون قدرت فضل به ایشان نمی رسید، در دل کینه برامکه را پروراند. تا سرانجام پس از زمان اندکی برامکه به دست فضل، سرکوب شدند و خود فضل بعد از ایشان وزارت هارون الرشید را به عهده گرفت. فضل پس از مرگ هارون، بر وزارت فرزندش "امین" باقی ماند و به سمت مأمون، که در خراسان بود، نرفت. فضل، در واقع تمایلی به ارتباط با مأمون نداشت، تا جایی که از به خلافت رسیدن او می ترسید. به همین خاطر فضل، امین را تحریک کرد که مأمون را از ولایت عهدی خلع کند و پسر خودش موسی بن امین را به ولایتعهدی منصوب سازد. بدین ترتیب جدایی و قطع ارتباط بین دو برادر به وجود آمد تا اینکه مأمون سپاهی از خراسان به سمت بغداد فرستاد که با سپاه امین درگیر شد و فرمانده سپاه امین، علی بن عیسی بن ماهان، کشته شد. بدین ترتیب، حکومت امین متزلزل شد و مأمون، جایگاه مستحکمی به دست آورد.
فضل بن ربیع که اوضاع را نا به سامان دید در سال 196 ق مخفی شد؛ وی در زمان خلافت ابراهیم بن مهدی ظاهر گردید و با او ارتباط برقرار کرد، اما هنگامی که وضع ابراهیم نیز متزلزل شد، دوباره پنهان شد. تا اینکه طاهربن حسین (سردار سپاه مأمون) از مأمون خواست او را امان دهد؛ بدین ترتیب فضل در نهایت به دربار مأمون رفت، اما بهره چندانی در دربار مأمون نیافت. فضل بن ربیع سرانجام در سال 208 ق در سن 68 سالگی از دنیا رفت.
Sources :
ابن خلکان- وفیات الاعیان- جلد 4