حجاب زن از نظر احادیث و روایات
اسلام آخرین آیین الهى و بالطبع کامل ترین دین است و براى همیشه و همه بشریت، از طرف خداوند عالم، نازل شده است، لباس را «هدیه الهى» معرفى نموده و وجوب پوشش زنان را با تعدیل و انتظام مناسبى به جامعه بشرى ارزانى داشته است. از انحرافات و یا افراط و تفریط هایى که پیرامون پوشش زنان وجود داشته است اجتناب نموده و در تشریح قانون، حد و مرزى متناسب با غرایز انسانى را در نظر گرفته است. در حجاب اسلامى، سهل انگارى هاى مضر و سختگیرى هاى بى مورد، وجود ندارد. دستور به رعایت حجاب هم در قرآن کریم مطرح شده و هم در احادیث و روایات اسلامی. پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) علاوه بر تأکیداتى که بر رعایت حجاب داشته اند، با ارائه دستورالعمل هایى، جامعه اسلامى را به سوى تهذیب و پاکى، رهنمون گشته اند. از پیامبر اسلام در مورد پرهیز از پوشش بدن نما و نازک آمده: روزى، اسماء که خواهر زن پیامبر (ص) بود، با جامه بدن نما و نازکى به خانه پیامبر آمد. پیامبر (ص)، روى خود را از او برگرداند و فرمود: اى اسماء! زن، وقتى به حد بلوغ رسید، نباید جایى از بدن و اندامش دیده شود، مگر صورت و دست ها». (سنن ابو داود، ج 2، ص 383).
راجع به نهى از آرایش و استعمال عطر در خارج از خانه، پیامبر (ص)، در ضمن حدیثى، نهى فرمودند از این که زن، براى دیگران، خود را بیاراید، و فرمود: «اگر براى غیر شوهر، خود را آرایش نمود، لازم است خداوند او را با آتش بسوزاند».
در مورد پرهیز زنان از شبیه ساختن خود به مردان، پیامبر(ص) می فرماید: خداوند، مردانى را که شبیه زن مى شوند و زنانى را که خود را شبیه مرد قرار مى دهند، نفرین کرده است».
امام باقر (ع) نیز، در ضمن حدیثى فرمودند: «جایز نیست که زن، خود را شبیه مرد نماید؛ زیرا پیامبر (ص)، مردانى را که مشابه زنان مى شوند و همچنین زنانى که خود را شبیه مردها قرار مى دهند، نفرین کرده است». در قرآن و روایات، علاوه بر دستورهایى که در مورد حفظ حجاب زنان آمده است، مسئولیت هایى نیز به مردان واگذار شده است از جمله: پیامبر اکرم (ص) در مورد عفت نسبت به زنان مردم می فرماید: «نسبت به زنان مردم، عفیف باشید تا زنان شما عفیف بمانند».
در مورد دورى از چشم چرانى از امام صادق (ع) نقل شده که مى فرماید: «چشم چرانى، تیرى است مسموم از تیرهاى شیطان؛ چه بسا، نگاهى که حسرت هاى طولانى را در پى دارد». در مورد حرمت نظر به خواهر زن آمده است: صحیح «البزنطی عن الرضا علیه السلام قال: سألته عن الرجل یحل له ان ینظر الی شعر اخت امرأته؟ فقال: لا الا ان تکون من القواعد. قلت له: اخت امرأته و الغریبة سواء؟ قال: نعم، قلت: فمالی من النظر الیه منها؟ فقال: شعرها و ذراعها» (وسائل جلد 3، صفحه. 25):«احمد بن ابی نصر بزنطی که از اصحاب عالی قدر حضرت رضا (ع) است می گوید از حضرت رضا (ع) سؤال کردم آیا برای مرد جایز است که به موی خواهر زنش نگاه کند؟ فرمود نه، مگر اینکه از زنان سالخورده باشد. گفتم پس خواهر زن و بیگانه یکی است؟ فرمود بلی. گفتم (در مورد سالخورده) چقدر برای من جایز است نگاه کنم؟ فرمود به موی او و ذراع (از انگشت تا آرنج) او می توانی نگاه کنی».
روایاتی نیز وجود دارد که مستقیما حکم وجه و کفین را چه از نظر پوشیدن و چه از جنبه نگاه کردن بیان می کند. ولی البته عدم لزوم پوشیدن وجه و کفین دلیل بر جواز نظر نیست، اما جواز نظر دلیل بر عدم لزوم پوشیدن وجه و کفین هست. مفضل بن عمر سؤال کرد از امام صادق (ع) درباره زنی که در سفر بمیرد و مرد محرم یا زنی که او را غسل دهد همراه او نباشد. فرمود: مواضع تیمم او را باید غسل دهند ولی نباید بدن او را لمس کنند و نباید زیبائیهای او را که خدا پوشیدن آن را واجب فرموده است، آشکار کرد. پرسیدم چگونه عمل کنیم؟ فرمود اول باطن کف دست او را باید شست، سپس چهره و بعد پشت دستهایش را.
علی بن جعفر فرزند امام ششم است و مرد بسیار جلیل القدری است، از برادرش حضرت موسی بن جعفر (ع) می پرسد برای مرد چه مقدار جایز است به زنی که محرمش نیست نگاه کند؟ حضرت در جواب فرمود: چهره و کف و جای دستبند. به هر حال اسلام واضع قانون حجاب نبوده است، بلکه در جهت جلوگیرى از افراط و تفریط هایى که در طول تاریخ در مورد حجاب به وجود آمده بود، به قانونمند کردن و تنظیم آن همت گماشته است و آن را به صورتى متعادل، صحیح و متناسب با فطرت انسانى زن و غیرتمندى مرد، ارائه نموده است.
Sources :
مرتضی مطهری- مسئله حجاب- ص 200-192
علامه مجلسی- بحارالأنوار- ج 103، ص 242 و ص 258
شیخ حر عاملی- وسایل الشیعة- ج 14، ص 141 و ص 138
مجله حدیث زندگی- شماره 6 به نقل از کتاب حجاب در ادیان الهی