حافظ شیرازی
خواجه شمس الدین محمد شیرازی، حافظ قرآن و از بزرگترین شاعران غزلسرای ایران و جهان، او متخلص به "حافظ" و معروف به لسان الغیب است. حافظ در سال 726 هجری قمری در شیراز، یکی از شهرهای ایران متولد شد. اگر چه اقوال مختلفی در تاریخ تولد او هست ولی آنچه که قطعی است اینکه، در قرن هشتم هجری بود. پدرش بهاء الدین و جدش شیخ غیاث الدین که از اهالی اصفهان و یا به قولی از اهالی تویسرکان بودند. مادر او اهل کازرون از شهرهای استان فارس بود. او بعد از مرگ پدرش با مادر خود در شیراز ماند و زندگی آنها در فقر و تنگدستی بود.
همینکه به سن جوانی رسید در نانوایی به خمیر گیری مشغول شد ولی عشق به تحصیل علم و کمالات، او را به مکتب خانه کشاند لذا در همان شیراز به تحصیل علم و کمالات پرداخت. در مجالس علما و فضلای بزرگ که یکی از آنها "قوام الدین عبدالله" بود، شرکت کرد و کسب علم کرد. او شروع به حفظ قرآن کرد تا اینکه قرآن را از حفظ کرد و حافظ کل قرآن به چهارده روایت شد و از این رو به دستور "قوام الدین" لقب حافظ گرفت و متخلص به حافظ شد و به دلیل شیوائی سخن و کلامش به «حافظ شیرین سخن» و «حافظ خوش کلام» معروف شد. او در جمیع اخلاق، سرآمد و دور از هر گونه ریا و تزویر بود. حافظ از شاعران بزرگ و مشهور است. شهرت اصلی او بیشتر در غزلسرایی است. هر چند که چندین قصیده عالی و چند منظومه کوتاه و محکم و نیز رباعیات، قطعاتی سروده است. او را نمی توان در ردیف شاعران تک بعدی و تک ساحتی محسوب و تفکر شاعرانه اش را تنها به یک وجه خالص، تفسیر و تاویل کرد.
اشعار حافظ
اشعار او به نوعی ابهامات وحی است و از همین رو، به «لسان الغیب و ترجمان الاسرار» معروف است. اشعار او، دریایی از معرفت و ایمان و کوهی از صبر و مقاومت، عشق و وصال، ندایی از بهشت و سودایی از کمالات عرفانی است. شعر حافظ دارای ابعاد گوناگون و متنوع و پر از راز و رمز است. در اشعار حافظ، رد پا و ذکر شاعرانی چون فردوسی، سعدی، نظامی، ظهیر فاریابی، سلمان ساوجی، خواجوی کرمانی و کمال خجندی آمده است. تاکنون دیوان اشعار حافظ به خط خود او، به دست نیامده و شاید دلیل بسیاری از تصحیح های دیوان حافظ همین باشد. مشهور است که برای اولین بار، یکی از شاگردان و یاران او به نام محمد گل اندام اشعار او را گردآوری و تدوین نمود. دیوان خواجه شیراز برای اولین بار در سال 1791 میلادی برابر با 1169 شمسی، در کلکته، در 152 برگ به اهتمام "ابوطالب خان پسر حاجی محمد بیک تبریزی اصفهانی متولد در کلهنو" چاپ شد. تاکنون که دویست و چند سال از آن می گذرد، به دفعات مکرر از روی نسخه های خطی و چاپی در کشور های ایران، هند، مصر، ترکیه و.... با شکل های مختلف و تصحیح های گوناگون چاپ و منتشر شده است.
Sources :
زندگینامه حافظ
دیوان حافظ