آیات و روایات درباره گناه کبیره دروغ
از گناهانی که به کبیره بودنش تصریح شده دروغ گفتن است، شیخ انصاری علیه الرحمه در مکاسب محرمه می فرماید دروغ گفتن حرام است به حکم قطعی عقول بشری و جمیع ادیان آسمانی و در شرع مقدس اسلام حرمت آن به ادله اربعه: کتاب، اجماع، سنت و عقل ثابت است و کبیره بودنش از قرآن و احادیث استفاده می گردد. در روایت فضل بن شاذان از حضرت رضا (ع) صریحا کذب را از گناهان کبیره می شمارد و همچنین در روایت اعمش از حضرت صادق (ع) به کبیره بودنش تصریح شده است.
دروغ از بزرگترین کبائر: رسول خدا (ص) فرمود: «بزرگترین گناهان کبیره، شرک و عقوق والدین و قول باطل، یعنی دروغ می باشد.» از حضرت عسکری (ع) مرویست که: «تمام بدی ها در حجره ای است مقفل و کلید گشودن آن دروغ است.»
لعن ملک و بوی گند: رسول خدا (ص) فرمود: «مومن هرگاه بدون عذر دروغی بگوید هفتاد هزار ملک او را لعنت می کنند و بوی گندی از قلبش بیرون می آید که تا به عرش می رسد و خداوند به سبب این دروغ گناه هفتاد زنا که کمترین آن زنای با مادر است برای او می نویسد.» و شکی نیست گناهی که عقوبتش به این حد باشد از کبائر است.
قرآن مجید و دروغ: در سوره نحل /آیه 105 می فرماید: « جز این نیست که می بافند دروغ را کسانی که ایمان نیاورده اند و تصدیق نکرده اند نشانه های خداوند را یعنی دروغگو ایمان به آیات خداوند ندارد. و در سوره زمر می فرماید: «به درستی که خداوند راهنمائی و لطف نمی فرماید درباره کسی که دروغگو و بسیار ناسپاس ( نسبت به منعم حقیقی) است.» و از چند آیه قرآن استفاده می شود که دروغگو مستحق لعنت و سزاوار خشم پروردگار عالم است.» ( سوره آل عمران / آیه 61 و سوره نور/ آیه 7). آیات و اخبار وارده در بزرگی گناه دروغ و شدت عقوبت و مفاسد و زیان های مترتبه بر آن زیاد و مرحوم حاجی نوری علیه الرحمه برای اختصار و آسانی حفظ آن چهل مورد را شماره کرده بدین قرار:
1- دروغ فسق است: چنان چه در سوره بقره می فرماید: «جماع و فسوق ( دروغ گفتن) و جدال کردن در موقع انجام وظیفه حج باید ترک شود ( سوره بقره / آیه 197) که در این آیه شریفه از دروغ تعبیر به فسوق می فرماید و نیز در سوره حجرات از دروغگو تعبیر به فاسق می فرماید که: «اگر به شما فاسقی خبری داد پیش از تحقیق و بررسی نپذیرید (سوره حجرات/ آیه 6). در این مورد آیه از ولید دروغگو تعبیر به فاسق شده است، پس، از این دو آیه معلوم می شود که دروغ فسق و دروغگو فاسق است.
2- دروغ قول زور است: دروغ، قول زور است و با بت پرستی یک جا ذکر شده چنان چه فرموده، از پلیدی ها دوری کنید ( که بت پرستی است) و از قول زور ( دروغ ) نیز بپرهیزید. ( سوره حج / آیه 30)
3-دروغگو ایمان ندارد: چنانچه در آیه شر یفه ای که گذشت فرمود دروغگو به آیات خدا ایمان ندارد.
4- دروغ اثم و گناه است: در لسان اخبار دروغ اثم و گناه نامیده شده چنانچه از حضرت باقر (ع) است که دروغ تمامش اثم و گناه است.
5- دروغگو ملعون است: دروغگو مورد خشم و غضب خداست چنانکه در آیه لعان است. ( سوره نور / آیه 7)
6- دروغگو رو سیاه است: چنانچه پیغمبر اکرم (ص) فرمود: «از دروغ بپرهیز زیرا که روی دروغگو را سیاه می کند.»
7- دروغ از شراب بدتر است: حضرت باقر (ع) فرمود: «خداوند برای شر قفل هائی قرار داده و کلید آن شراب است و دروغ بدتر از شراب است.»
8- بوی گند دروغ: دروغگو، به واسطه دروغ بوی دهانش در قیامت گندیده است.
9- فرار ملک: ملائکه از بوی گندش فرار می کنند چنانچه مضمون حدیث نبوی (ص) است.
10- خداوند دروغگو را لعنت می فرماید ( چنان که از آیات مباهله و لعان که گذشت استفاده می شود).
11- بوی گند دروغگو به عرش می رسد.
12- حمله عرش ( ملائکه مقربین) دروغگو را لعنت می کنند.
13- دروغ خراب کننده ایمان است چنان چه حدیثی به همین مضمون از حضرت باقر(ع) است.
14- دروغ مانع چشیدن طعم ایمان است و از حضرت امیرالمومنین (ع) است: «نمی چشد بنده ای طعم ایمان را مگر اینکه انواع دروغ را ترک نماید جدی یا مزاح».
15- دروغگو تخم دشمنی و کینه را در دل های می کارد.
16- دروغگو مروتش از همه خلق کمتر است چنان چه از حدیث نبوی (ص) استفاده می شود.»
17- دروغ کلید خانه ای است که همه خبائث در آنست.
18- دروغ فجور و دروغگو فاجر است چنانچه از پیغمبر (ص) مرویست که: «بپرهیز از دروغ که از آن از فجور است و هر دو در آتش است.»
19- به واسطه یک دروغ، هفتاد هزار ملک، دروغگو را لعنت می کنند.
20- دروغ نشانه نفاق است چنان چه رسول خدا (ص) فرمود: «منافق را سه علامت است: «دروغ گفتن، خیانت کردن، و خلف وعده نمودن».
21- دروغگو رأیش در مقام مشورت پسندیده نیست چنان چه از پیغمبر (ص) است.
22- دروغ زشت ترین مرض های نفسانیه است چنان چه از امیر المومنین (ع) است.
23- دروغ انگشت پیچ شیطانست همان طور که از پیغمبر اکرم (ص) روایتی در این زمینه رسیده است.
24- دروغ بدترین رباهاست ( از حیث عذاب شدیدتر است).
دروغ مورث کفر است:
25- مردی از رسول خدا (ص) پرسید: چه عملی سبب دخول در آتش است؟ فرمود: «دروغ زیرا دروغ سبب فجور و فجور سبب کفر و کفر سبب دخول در آتش است.»
26- از حضرت صادق (ع) است که: «از مجازات درغگو آن است که خداوند فراموشی را بر او مسلط می گرداند. پس دروغی می گوید و آن را فراموش می نماید و بعد خبری می دهد که منافی با دروغ اولی است و خود را نزد مردم رسوا می سازد.
27- دروغ دردی از دردهای نفاق است.
عذاب و یژه دروغگویان:
28- دروغگو به عذاب مخصوصی معذب می باشد چنانچه در کتاب دعوات راوندی حدیثی طولانی از رسول خدا (ص) روایت نموده که آن حضرت مشاهدات خود را در معراج بیان نموده از آن جمله فرمود: «دیدم مردی را که بر پشت خوابانیده شده و دیگری بر سرش ایستاده و در دستش مانند عصائی از آهن که سرش کج باشد، پس بر یک طرفش می آمد و با آنچه در دستش بود بر رویش می زد، از طرف دهان تا قفایش را قطعه قطعه می کرد و همچنین به بینی و چشمش می زد تا قفای آن، آنگاه به طرف دیگر می آمد و همین کار را تکرار می کرد و هنوز از این طرف فارغ نشده، طرف دیگر صحیح و به حال اول بر می گشت و با او همان کار اول را می کرد. پرسیدم علت عذاب این شخص چیست؟ به من گفتند این مردی است صبح که از خانه اش بیرون می رود دروغی می گوید که زیانش به آفاق می رسد و تا روز قیامت با او چنین عذابی می کنند.»
29- دروغگو از نماز شب محروم است و در نتیجه از برکاتی که این عبادت بزرگ دارد محروم می ماند که از آن جمله از سعه رزق بی بهره است چنان چه روایت شریفی از حضرت صادق (ع) به این مضمون مرویست.
30- دروغ سبب خذلان الهی است و خداوند دروغگو را هدایت نمی فرماید چنان چه در
قرآن مجید تذکر می فرماید.» (سوره زمر/ آیه 5)
31- بهاء و طروات انسانی از دروغگو گرفته می شود. عیسی بن مریم (ع) فرمود: «کسی که دروغگوئیش زیاد شود حسن و جمال و وقارش نزد خدا و خلق از بین می رود، به طوری که مردم از او متنفر و منزجر می شوند.
32- دورغ بزرگترین خبائث است.
33- دروغ از گناهان کبیره است.
34- دروغ از ایمان دور بلکه ضد آن است چنانکه از پیغمبر اکرم است.
35- دروغگو از بزرگترین گنهکارانست چنانکه پیغمبر فرمود.
36- دروغ صاحبش را هلاک می کند چنان که پیغمبر اکرم (ص) فرمود « از دروغ بپرهیزید، اگر شما در آن رستگاری می بینید ( این طور نیست) به درستی که در آن هلاکت است.»
37- دروغگو قابل رفاقت و برادری نیست. حضرت امیرالمومنین (ع) فرمود: «مسلمان باید از دوستی و برادری دروغگو بپرهیزد زیرا به سبب دروغ گفتن اگر راست هم بگوید باور کرده نمی شود.»
38- خداوند او را هدایت نمی کند و راه حق را نشانش نمی دهد.
39- دروغ سبب گرفتن صورت انسانی از دروغگو است یعنی صورت برزخیه اش انسان نیست چنان چه رسول خدا (ص) به حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود در شب معراج زنی را دیدم که سرش مانند سر خوک و بدنش مانند بدن الاغ بود و سببش فتنه انگیزی و دروغگوئیش بوده.
Sources :
شهید عبدالحسین دستغیب- گناهان کبیره(باب اول)- صفحه