هتک کعبه، یکی از گناهان کبیره
پس از قرآن، هیچ چیز در عالم اسلام، عزیزتر و شریف تر از کعبه معظمه نیست. و این مطلب نزد هر مسلمانی بدیهی است به طوری که بدون تردید هتک آن را گناه کبیره بلکه بعض مراتب آن را موجب ارتداد و کفر می دانند. چنانچه در باره قرآن مجید ذکر شد.
صدوق علیه الرحمه از حضرت صادق علیه السلام نقل می فرماید: «جز این نیست که برای خداوند سه چیز محترم است که در حرمت و شرافت و لزوم رعایت مثل آن ها چیزی نیست: اول، قرآن مجید است که حکمت خداوند و نور او است. دوم، خانه او است که آن را برای مردم قبله قرار داده است. سوم، عترت پیغمبر صلوات الله علیهم یعنی آل محمد صلی الله علیه و آله.» و نیز فرمود: «خدا در زمین بقعه ای نیافرید که گرامی تر باشد نزد او از کعبه». و بالجمله نزد هر مسلمان دین داری، ضروری و بدیهی است که اهانت به کعبه گناهی بس بزرگ است بلکه لزوم و وجوب رعایت احترام تمام شهر مکه بلکه تمام حرم (که قرقگاه الهی است) ظاهر و روشن است.
سفارش کعبه:
علاوه بر این، بر کبیره بودن این گناه نص وارد شده و صریحا پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «از گناهان کبیره، حلال و مباح دانستن ترک رعایت و حرمت بیت الله الحرام است و می فرماید: و استحلال البیت الحرام». و در سوره مائده /آیه 2 می فرماید: «یا ایها الذین آمنو لا تحلوا شعائر الله». در تفسیر المیزان می نویسد: احلال یعنی مباح دانستن که ملازم است با بی مبالاتی نسبت به حرمت و منزلت هر چیز، و معنی احلال شعائر الله، محترم نشمردن شعائر الهی و ترک آنها است. و شکی نیست که کعبه معظمه، اعظم شعائر الهی است. در سوره حج/ آیه 30 می فرماید: «و هرکس حرمت های خدا را بزرگ دارد، او را بهتر و نیکوتر باشد نزد پروردگارش.» بعضی از مفسرین فرموده اند: مراد از حرمت های خدا در این آیه شریفه، کعبه معظمه که بیت الله الحرام است و مسجدالحرام و مکه معظمه که بلد حرام است و شهر حرام و تمام حرم است.
مراتب اهانت:
چنانچه اشاره شد، بعض مراتب هتک آن، موجب ارتداد و کفر است مانند خراب کردن یا ملوث نمودن آن عمدا به نجاست. در این جا به پاره ای از مراتب هتک، در ضمن چند فرع اشاره می شود:
1- الحاد در حرم:
هر نوع گناه و خلاف شرعی که در مکه معظمه واقع شود، اهانت و هتک نسبت به بیت الله حرام و بلد حرام است زیرا خلاف حکم خدا، در خانه او کمال بی ادبی و بی مبالاتی و بی اعتنائی است و لذا در بعض روایات است که ثواب حسنه در حرم دو چندان است، چنانچه عذاب گناه در آن دو برابر است نسبت به مکان دیگر. و نیز مستفاد از روایات آن است که اگر کسی گناهی در حرم مرتکب شود که برای آن حد یا تعزیر معین شده است، باید زیادتر از آنچه مقرر شده، معاقب شود چون هتک حرم خدا را کرده است، و بنابراین هر گناهی در حرم خدا کبیره خواهد بود. و بعضی از فقهاء فرموده است دلیل بر کبیره بودن هر گناهی در حرم خدا (علاوه بر اینکه هتک است) آن است که در قرآن مجید بر آن وعده عذاب داده شده است چنانچه در سوره حج می فرماید: «و هر که در حرم الحاد را خواهد، یعنی انحراف از حق و قانون الهی به ظلم و عدوان، بچشانیم او را عذاب دردناک.» و از روایات فهمیده می شود که مراد، الحاد در تمام حرم است و معنی الحاد، هر گناه و خلاف شرعی است.
حضرت صادق علیه السلام می فرماید: «هر ظلمی که شخص به خودش کند در مکه معظمه، مانند دزدی یا ظلم به کسی یا هر تجاوزی از قانون شرع الهی، پس من آن را الحاد می دانم و به همین جهت اهل تقوا از اقامت در حرم پرهیز می کردند.» یعنی برای اینکه به گناه در حرم مبتلا نشوند، تا مورد عقوبت الهی قرار گیرند. و مانند این روایت در وافی چند روایت ذکر شده است.
علامه مجلسی علیه الرحمه در شرح این حدیث می فرماید: از این حدیث دانسته می شود؛ کسی که بتواند خود را از ارتکاب گناه نگهدارد، مجاورت مکه برایش کراهت ندارد.
به حضرت صادق علیه السلام گفتند: «پرنده درنده ای است که کبوترهای حرم را هر چه ببیند آزار می رساند. امام علیه السلام فرمود: او را بگیرید و بکشید زیرا در حرم الحاد کرده است.» ناگفته نماند که حد حرم چهار فرسخ از چهار طرف می باشد که مجموعا شانزده فرسخ می شود.
2- حرم محل امن است:
هرگاه کسی در بیرون حرم جرمی یا خیانتی کند و به حرم پناهنده شود، کسی نمی تواند متعرضش شود بلکه باید مجالست و معاشرت با او را ترک کنند و در داد و ستد به او سخت بگیرند تا هنگامی که به اختیار از حرم خارج شود، آن گاه او را مجازات نمایند. ولی اگر کسی در داخل حرم کاری که موجب قصاص یا حد یا تعزیز باشد انجام داد، باید در همان حرم قصاص شود و حد الهی جاری گردد.
از حضرت صادق علیه السلام سوال شد، نسبت به مردی که کسی را در بیرون حرم بکشد و پس از آن داخل حرم شود. امام علیه السلام فرمود: نباید کشته شود، او را اطعام و سیراب نکنند و با او معامله ننمایند و او را جای ندهند تا هنگامی که از حرم بیرون رود، آن گاه حد بر او جاری می شود. پرسید، چه می فرمائید درباره مردی که داخل حرم کسی را بکشد یا دزدی کند. امام علیه السلام می فرماید: در همان حرم، حد بر او جاری می شود زیرا این شخص برای حرم حرمتی نمی داند.
سماعه از حضرت صادق علیه السلام پرسید که مال من نزد مردی بود که مدتی از من پنهان شده، پس او را در حال طواف اطراف کعبه معظمه دیدم، آیا طلب خود را از او مطالبه کنم؟ فرمود: نه و بر او سلام مکن ( تا تو را بشناسد) و او را ترسناک نکن تا هنگامی که از حرم خارج شود.
3-کشتن حیوان و کندن گیاه:
جز شتر و گاو و گوسفند و مرغ، کشتن هر حیوانی در حرم حرام است مگر افعی و مار وعقرب و موش و شپش و پشه و هر حیوان موذی که برای دفع شرش باید کشته شود جایز است. و نیز کندن درخت و گیاهی که در حرم روئیده حرام است.
دخول حرم بدون احرام:
جایز نیست دخول به مکه معظمه بلکه حرم، بدون احرام. یعنی در ایام سال هر وقت کسی بخواهد وارد حرم و مکه معظمه بشود، واجب است از میقات محرم شود و با احرام وارد گردد. و پس از طواف و سعی و تقصیر، از احرام بیرون می رود، مگر کسی که زیاد در تردد بین حرم و بیرون است مانند هیزم کش و قاصد، و مگر کسی که بین احرام سابق و داخل شدنش کمتر از یک ماه باشد. و بعضی از فقهاء استحلال البیت ( که تصریح به کبیره بودنش شده چنانچه ذکر گردید) را راجع به این مسأله دانسته اند یعنی داخل شدن به مکه معظمه محلا ( بدون احرام).
تخلیه رو به قبله و پشت به قبله:
در حال بول یا غائط کردن، رو به قبله یا پشت به قبله بودن، حرام است. خواه در صحرا باشد یا در آبادی و عمارت. و احتیاطا بچه را رو به قبله یا پشت به آن ننشانند. بلی اگر خودش چنین کرد جلوگیریش واجب نیست، اما اگر عاقل بالغ چنین کرد، اگر مسأله را نمی داند باید به او فهمانید و اگر می داند و عمدا چنین کرد، واجب است از باب نهی از منکر او را باز داشت. درصورتی که کمی از قبله به سمت راست یا چپ منحرف شود، دیگر حرام نیست هر چند کاملا به سمت شرق یا غرب هم نباشد و برای اختصار، مدارک این حکم هم مانند مسائل سابقه ذکر نگردید.
Sources :
شهید عبدالحسین دستغیب- گناهان کبیره(باب اول)- از صفحه 380 تا 384