نگاهی به آثار برجای مانده از امام عصر(ع)
باتوجه به حضور محدود و کوتاه مدت آن حضرت در دوران پدر بزرگوار خود و محدودیت های فراوانی که در دو دوره غیبت برای آن حضرت وجود داشت، نباید انتظار داشت که مطالب زیادی از آن امام همام به دست ما برسد، اما با وجود همه این محدودیت ها، از آن حضرت آثاری چند به یادگار مانده است که گرچه محدود است، اما برخی از آنها بسیار مهم و راهگشا می باشد. آثار آن حضرت عبارتند از:
1- روایات و احتجاج ها
این روایات به ایام کودکی و دوران کوتاه زندگی آن حضرت در زمان حیات پدر بزرگوارشان باز می گردد.
2- دعاها و نمازها
دعا، رابطه صمیمانه و زمزمه عاشقانه انسان با خداست. در دعاهایی که از آن حضرت به دست ما رسیده، مضامین بلند و متعددی مطرح شده است. مضامینی همچون: شناخت خداوند، مقام شامخ اهل بیت علیهم السلام، مقام امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، قیامت، انتظار فرج، وظائف مومنان در عصر انتظار، پیروزی حق بر باطل، صبر در شدائد، رفع گرفتاری ها از مومنین، دعا در حق پیامبر و امامان معصوم علیهما السلام، قضای حوائج، و بسیاری مسائل اخلاقی و رفتاری دیگر. افزون بر دعاها، نمازهای متعددی نیز از آن حضرت نقل شده است.
3- زیارت نامه ها
زیارت، امام شناسی و گویای رابطه انسان با امام است. در زیارتنامه های منسوب به آن حضرت معارفی بلند از امام شناسی، شأن و مرتبت آن بزرگواران و وظائف و تکالیف مومنان نسبت به آنان و نیز برخی حقایق و مجاهدت ها و تاریخ امامان معصوم علیهما السلام آورده شده است.
4- توقیعات و بیانات
آن حضرت توقیعات ( نامه های) متعددی به برخی از نایبان خاص (نواب اربعه)، یا نایبان عام ( همچون شیخ مفید) و یا بعضی از شیعیان و پیروان خود دارد. بعضی از این نامه ها در جواب برخی پرسش ها و بعضی دیگر ابتدائا از جانب آن حضرت صادر شده است و محتوای این نامه ها حاوی مسائل متعدد و مختلفی است، مسائلی همچون: پرسش و پاسخ های فقهی، نقش امام در دوران غیبت، برخی هشدارها و پیشگوئی ها، تایید و تکذیب برخی افراد، وظائف منتظران، مرجعیت فقها در عصر غیبت و... افزون بر توقیعات، از آن حضرت سخنان فراوانی نیز در باب مسائل مختلف به یادگار مانده است. این سخنان از جانب کسانی نقل شده است که به حضور حضرت شرفیات شده اند. «محمد بن عثمان عمری» دومین سفیر آن حضرت می گوید: آن حضرت را برای آخرین بار در کنار خانه خدا در «مکه» دیدم که چنین می گفت: «اللهم انجزلی ما وعدتنی»، ( بار خدایا آنچه که به من وعده کردی، انجام ده)، و دیدم که در «مستجار»، پرده کعبه را گرفته و عرضه می دارد: «اللهم انتقم لی من اعدائی»، بار خدایا انتقام مرا ازدشمنانم بگیر.
Sources :
پورسید آقایی، جباری، عاشوری و حکیم- تاریخ عصر غیبت– از صفحه 440 تا 441