ثواب قرض دادن و صدقه دادن

ثواب وام دادن به مؤمن
1- «عن جابر عن أبی عبد الله ع قال قال رسول الله ص من أقرض مؤمنا قرضا ینتظر به میسوره کان ماله فی زکاة و کان هو فی صلاة من الملائکة حتى یؤدیه إلیه؛ جابر از امام صادق (ع) روایت کرده است که رسول خدا (ص) فرمود: کسى که به مؤمنى قرض بدهد و صبر کند تا وضع مالیش خوب شود، آن مال پاک خواهد ماند، و فرشتگان بر قرض دهنده درود مى فرستند تا زمانى که قرض گیرنده قرض خود را ادا کند».
2- «عن الفضیل قال قال أبو عبد الله ع ما من مسلم أقرض مسلما قرضا یرید به وجه الله إلا احتسب له أجرها بحساب الصدقة حتى یرجع إلیه؛ فضیل از امام صادق (ع) روایت کرده است که: هیچ مسلمانى نیست که براى رضاى خدا به مسلمان دیگرى قرض بدهد مگر آنکه تا زمانى که آن مال به او باز گردد خداوند هر روز پاداش صدقه دادن مال را به نام او ثبت مى کند».
3- «عن هیثم الصیرفی و غیره عن أبی عبد الله ع قال القرض الواحد بثمانیة عشر و إن مات احتسب بها من الزکاة؛ هیثم صیرفى و غیر او روایت کرده اند که امام صادق (ع) فرمود: ثواب قرض هجده برابر است، و چنانچه قرض گیرنده بمیرد، آن مال جزو زکات حساب مى شود».
4- «عن محمد بن خباب القماط عن شیخ کان عندنا قال سمعت أبا عبد الله ع یقول لأن أقرض قرضا أحب إلی من [أن أصله [أصل بمثله و کان یقول من أقرض قرضا فضرب له أجلا فلم یؤت به عند ذلک الأجل فإن له من الثواب فی کل یوم یتأخر عنه ذلک الأجل مثل صدقة دینار واحد فی کل یوم؛ محمدبن خباب قماط از یکى از سالخوردگان ارباب حدیث نقل کرده است که امام صادق (ع) فرمود: چنانچه مالى را قرض بدهم، در نزد من خوشتر است از اینکه آن مال را ببخشم، و مى فرمود: کسى که مالى را به کسى وام دهد، و مدتى براى (پرداخت) آن معین کند، و آن قرض در مدت معین وصول نگردد، به ازاى هر روز تأخیر، ثواب یک دینار صدقه را براى او خواهد داشت».
5- «عن عبدالله بن سنان عن أبی عبد الله ع قال النبی ص ألف درهم أقرضها مرتین أحب إلی من [أن أتصدق بها مرة و کما لا یحل لغریمک أن یمطلک و هو موسر فکذلک لا یحل أن تعسره إذا علمت أنه معسر؛ عبدالله بن سنان از امام صادق (ع) روایت کرده است که رسول خدا (ص) فرمود: اگر هزار درهم را دو بار (به کسى) قرض بدهم، در نزد من خوشتر از آن است که آن را یک بار (و یک جا) صدقه دهم، و همان طور که براى کسى که از تو قرض مى گیرد، جایز نیست که در صورت توانائى در بازدهى قرض خود تعلل کند و آن را به تأخیر بیندازد، همچنین براى تو جایز نیست -اگر بدانى که او در مضیقه و تنگدستى است- او را (در پرداخت بدهى خود) در فشار قرار دهى و از او مطالبه کنى».

ثواب صدقه دادن
1- «عن جابر عن أبی جعفر ع قال عبد الله عابد ثمانین سنة ثم أشرف على امرأة فوقعت فی نفسه فنزل إلیها فراودها عن نفسها فطاوعته فلما قضى منها حاجته طرق ملک الموت فاعتقل لسانه فمر سائل فأشار إلیه أن خذ رغیفا کان فی کسائه فأحبط الله عمل ثمانین سنة بتلک الزنیة و غفر الله له بذلک الرغیف؛ جابر از امام محمدباقر (ع) روایت کرده است که فرمود: عابدى هشتاد سال خدا را عبادت کرد، تا آنکه نگاهش به زنى افتاد، و مهر او در دلش جاى گرفت، از (جایگاه خود) به پایین آمد و او را به زنا فرا خواند و زن او را اجابت نمود. و هنگامى که کام خود را از آن زن گرفت، فرشته مرگ در نزد او حاضر شد و زبان عابد پیر از دیدن او لکنت گرفت، در این اثناء فقیرى بر او گذر کرد و عابد به او اشاره کرد تا نانى را که در عباى او بود بردارد، پس خداوند عبادت هشتاد سال او را به سبب آن زنا محو کرد، و (گناه) زناى او را به خاطر آن قرص نان بخشید».
2- «عن طلحة بن زید عن جعفر بن محمد الصادق ع عن أبیه ع قال أول ما یبدأ یوم القیامة صدقة الماء؛ طلحه بن زید از امام صادق (ع)، و آن حضرت از پدر بزرگوارش (ع) روایت کرده است که فرمود: اولین چیزى که در روز قیامت به حساب آن مى رسند و ثوابش را مى دهند، صدقه آب است».
3- «عن معاذ بن مسلم بیاع الهروی قال کنت عند أبی عبد الله ع فذکروا الوجع فقال داووا مرضاکم بالصدقة و ما على أحدکم أن یتصدق بقوت یومه إن ملک الموت یرفع إلیه الصک بقبض روح العبد فیتصدق فیقال له رد علیه الصک؛ معاذبن مسلم روایت کرده است که در خدمت امام صادق (ع) بودم و صحبت از درد به میان آمد، حضرت فرمود: بیماران خود را با دادن صدقه مداوا کنید، و چه مى شود که اگر هر یک از شما غذاى یک روز خود را (در راه خدا به تنگدستى) صدقه بدهد؟! همانا به فرشته مرگ فرمان مى رسد که روح فلان بنده را قبض کند، و در این حال آن بنده صدقه اى (در راه خدا) مى دهد، آنگاه به فرشته مرگ خطاب مى شود که: آن فرمان را باز گردان (و به آن عمل مکن و بنده ما را واگذار)».
4- «عن عبدالله بن میمون القداح عن جعفر بن محمد الصادق عن أبیه ع قال قال النبی ص لرجل أصبحت صائما قال لا قال فعدت مریضا قال لا قال فاتبعت جنازة قال لا قال فأطعمت مسکینا قال لا قال فارجع إلى أهلک فأصبهم فإنه علیهم منک صدقة؛ عبدالله بن میمون قداح از امام صادق (ع)، و آن حضرت از پدر بزرگوارش (ع) نقل کرده است که رسول خدا (ص) از مردى پرسید: آیا امروز، روزه گرفته اى؟ عرض کرد: خیر، فرمود: به عیادت بیمارى رفته اى؟ عرض کرد: خیر، فرمود: در تشییع جنازه اى شرکت کرده اى؟ عرض کرد: خیر، فرمود: تنگدست مسکینى را غذا داده اى؟ عرض کرد: خیر، پس حضرت فرمود: به خانه خود بازگرد و به افراد خانواده خود محبت کن و آنها را ببوس، که این عمل به منزله صدقه تو نسبت به آنهاست (و براى تو پاداش صدقه را دارد)».
5- «عن یعقوب إبن یزید قال وجدت فی کتاب ابن فضال عن أبی البختری عن أبی عبد الله ع قال إسماع الأصم من غیر تضجر صدقة هنیئة؛ یعقوب بن یزید نقل کرده است که دیدم در کتاب ابن فضال از ابى البخترى که امام صادق (ع) فرمود: حرفى را به آدم کر فهمانیدن -که با اخم و ناراحتى توأم نباشد- صدقه گوارائى است».
6- «عن موسى بن أبی الحسن عن الرضا ع قال ظهر فی بنی إسرائیل قحط شدید سنین متواترة و کان عند امرأة لقمة من خبز فوضعتها فی فیها لتأکل فنادى السائل یا أمة الله الجوع فقالت المرأة أتصدق فی مثل هذا الزمان فأخرجتها من فیها فدفعتها إلى السائل و کان لها ولد صغیر یحطب فی الصحراء فجاء الذئب فاحتمله فوقعت الصیحة فعدت الأم فی أثر الذئب فبعث الله إلیه تبارک و تعالى جبرئیل ع فأخرج الغلام من فم الذئب فدفعه إلى أمه فقال لها جبرئیل ع یا أمة الله أ رضیت لقمة بلقمة؛ موسى بن ابى الحسن، از امام رضا (ع) روایت کرده است که فرمود: بنى اسرائیل -براى چند سال پى در پى- به خشکسالى سختى گرفتار شدند، زنى لقمه نانى داشت، همین که آن را در دهان گذاشت تا بخورد، فقیرى فریاد برآورد که: اى کنیز خدا! من گرسنه ام، زن با خود گفت: در چنین موقعى بهتر است آن را صدقه دهم، و لقمه را از دهان خود بیرون آورد و به آن فقیر داد. پسر خردسال آن زن که براى جمع آورى هیزم (براى سوخت) به صحرا رفته بود ناگهان گرگى به او حمله ور شد و او را با خود برد، غوغائى بلند شد، و آن زن به دنبال گرگ دوید، (در این هنگام) خداوند تبارک و تعالى جبرئیل را فرستاد، و آن کودک را از دهان گرگ بیرون کشید و به مادرش داد و گفت: اى کنیز خدا! آیا راضى شدى؟ این لقمه به جاى آن لقمه».
7- «عن فضیل بن عثمان عن أبی عبد الله ع قال من تصدق فی یوم أو لیلة إن کان یوم فیوم و إن کان لیلة فلیل دفع الله عز و جل عنه الهم و السبع و میتة السوء؛ فضیل بن عثمان از امام صادق (ع) روایت کرده است که فرمود: کسى که صدقه بدهد، چه در روز یا در شب، خداوند او را از غم و غصه، و گرفتار شدن در چنگ درنده، و مرگ بد محفوظ مى دارد».
8- «عن السکونی عن جعفر بن محمد الصادق عن آبائه ع قال قال رسول الله ص الصدقة تمنع میتة السوء؛ سکونى از امام صادق (ع)، و آن حضرت از پدران بزرگوارش (ع) نقل کرده است که رسول خدا (ص) فرمود: صدقه دادن از مرگ بد جلوگیرى مى کند».
9- «عن عبد الرحمن بن زید بن أسلم البتولی عن جعفر بن محمد الصادق عن آبائه ع قال قال رسول الله ص أرض القیامة نار ما خلا ظل المؤمن فإن صدقته تظله؛ عبدالرحمن بن زیدبن اسلم بتولی از امام صادق (ع)، و آن حضرت از پدران بزرگوارش (ع) نقل کرده است که رسول خدا فرمود: زمین قیامت همه آتش است، به غیر از سایبان مؤمن، که صدقه او بر او سایه مى افکند».