توضیح اصول دین

در دین اسلام، اعتقادات دینی را اصول دین می نامند، و اعمال و عبادات واجب را فروع دین. اصول دین اموری است که مسلمانان باید به آنها معتقد باشد و آنها را باور داشته باشد، و صاحب آن جهان بینی باشد، و اثر این اعتقاد و باور در اعمال و کردار او دیده شود. اصول دین عبارت است از:
توحید: یعنی اعتقاد داشتن به اینکه جهان پهناور و بزرگ به مبدئی و نیرویی صاحب درک و اراده و قدرت متکی است، و آن نیروی صاحب اراده و قدرت، یکی و یگانه است، خدای واحد احد حاضر ناظر.
عدل: یعنی اعتقاد داشتن به عدالت خداوند، و اینکه هیچ امری، از ناحیه خدا، برخلاف حکمت و عدالت تقدیر نمی شود.
زیرا خداوند قادر دانا و مهربان نیازی ندارد که بر کسی ستمی کند. لیکن باید توجه داشت اینکه می گوییم، خداوند عادل است، یعنی در تقدیر الهی ظلمی وجود ندارد، نه اینکه ظلمی واقع نمی شود. ظلمهای بسیاری در جهان واقع شده است و می شود، لیکن این ظلمها را مردم بر یکدیگر روا می دارند و ظالم و مظلوم هر دو مسئولند، بویژه در ظلمهای اجتماعی، که قسمتی از مسئولیت بر عهده ظالمان و قسمتی بر عهده جامعه ظلم پذیر است. و در هر حال انتقام مظلوم از ظالم گرفته خواهد شد. در جهان هیچ چیز معدون نمی شود، پس اثر فعل نیز محفوظ است، و پاداش و کیفر در پی آن خواهد آمد. و در زمان الهی و ابدیت، هیچ وقت دیر نیست.
نبوت: یعنی اعتقاد داشتن با اینکه خداوند، کسان بسیاری، از بندگان برگزیده خود را به عنوان پیامبر، برای راهنمایی و هدایت بشر فرستاد و مبعوث کرده است. و پیامبر ما محمد (ص)، خاتم پیغمبران است، یعنی پس از او دیگر پیغمبری نخواهد بود. و دین او، اسلام، ناسخ هر دین دیگر است، و تا روز قیامت دین حق، دین اسلام است.
امامت: یعنی اعتقاد داشتن به اینکه پیشوای بر حق، پس از پیامبر، علی بن ابیطالب است و سپس دیگر امامان دوازدهم. و در زمان غیبت، همه تکالیف شرعی، چه فردی و چه اجتماعی، همه به حال خود باقی است. و شیعه باید پیرو مکتب فقهی و مذهب اجتهادی ای باشد که مبتنی است بر احکام و تعلیمات قرآنی، و تفسیر و شرح جانشینان پیامبر یعنی امامان. به تعبیر دیگر، مردم در عصر غیبت، باید پیرو نایب امام باشند. و این پیروی، هم در اعمال فردی لازم است، و هم در اعمال اجتماعی.
معاد: یعنی اعتقاد داشتن به اینکه انسان، به سوی خداوند باز می گردد، و در نزد او حاضر می شود، و به پاداش اعمال خود می رسد. اعتقاد به معاد، از نظر تربیت دینی، اهمیت بسیار دارد. ممکن است مردمان بسیار، از سرزمینهای مختلف و با زمینه های اعتقادی و تربیتی گوناگون، به مبدئی و اصلی برای عالم معتقد باشند، اما ایمان به خدا، و دینداری و دین باوری حقیقتا در ایمان به معاد و ایمان به بازگشت به خدا و حضور نزد خدا معلوم می شود و نتیجه می دهد.