همراهان رسول اکرم در معراج

در احادیث معراج، امامان معصوم‌ (ع) از رسول خدا (ص) روایت کرده‌ اند که فرمود: من وقتی همه‌ مراحل را طی کرده از آسمانها گذشتم و به بیت معمور و نزد‌یک سدره المنتهی رسیدم، بعضی از اصحابم مرا همراهی می‌ کردند: «معی أناس من أصحابی»، آنها که لباس نو در برداشتند وارد شدند و آنها که نداشتند ماندند، عده‌ ای را به همراه خود بردم و عده‌ ای به همراهم آمدند. عده‌ ای که در آن مراسم، حضور داشتند، اهل بیت عصمت و طهارت و مؤمنانی بودند که به دنبال پیغمبر، آن مقام را طی کردند.
چنانکه در حدیث دیگر آمده است که از رسول خدا (ص) سؤال کردند که شما وقتی با خداوند سبحان در معراج محاوره و مناجات داشتید، لهجه‌ گو‌ینده چگونه بود؟ آن حضرت فرمودند: سخن خدای سبحان را به لهجه‌ علی بن ابیطالب (ع) می‌ شنیدم. البته چون تکلم از مقام فعل واجب بوده است ظهور آن به صورت ‌یک موجود ممکن، محذوری ندارد. غرض آن که عروج به سوی خدا وقف پیامبران نیست، ز‌یرا ا‌ین مقام منیع به ولا‌یت و عبود‌یت سالک صالح وابسته است و اگر کسی عبد خالص شد ولی الله می‌ شود و ا‌ین راه بر روی او باز است.
نماز که رهاورد معراج پیغمبر است و از معراج تنزل کرده است، راه عروج را به ما نشان می‌ دهد، چون نزول نماز نظیر نزول باران نیست که چیزی از فضا به نحو تجافی به زمین برسد، بلکه به نحو تجلی است که اصل آن در مخزن الهی وجود دارد و رسول اکرم (ص) در معراج به آن اصل رسید و فرع آن به عالم طبیعت تنزل کرد. پس با اعتصام به حبل الله و نلغز‌یدن در حرکت و نجات از چاه طبیعت، از فرع نماز می‌توان به اصل آن واصل شد. بنابراین گرچه ممکن است کسی در سند «الصلوة معراج المؤمن» خدشه کند، لیکن شکی نیست که با نماز می‌توان به درجه‌ ای از معراج نائل آمد.
حاصل آن که خدای سبحان خطوط کلی عروج را بدون نشان دادن الگو ارائه نمی‌ دهد و پیغمبر همان طور که در احکام ظاهری مقتداست، در سیر باطنی نیز الگوست. آن که می‌ فرماید: «أو لم‌‌ ینظروا فی ملکوت السموات و‌الأرض؛ چرا ملکوت آسمانها و زمین را نمی‌نگر‌ید و چرا ملکوتی نمی‌شو‌ید؟» (اعراف/ 185)، الگوی ملکوتی شدن را نیز به ما ارائه داده، می‌گو‌ید: پیامبر، انسانی ملکوتی است؛ او در ملک و ملکوت، در جبروت و سدره المنتهی، مقتدای شماست. راه عروج و‌ سیر در‌ ملکوت باز‌ است، به دنبال او برو‌ید تا حقائق را ببیند و آنها را بیابد. از این رو در پا‌یان آ‌یه اسراء آمده است: خدا سمیع و بصیر است، در بین صداهای نیایش کننده‌ ها مناجات کننده‌ راستین را می‌ شناسد و دلها را می بیند که کدامین زمزمه از دل عبد خالص برخاست: «إنه هو السمیع البصیر؛ همانا او شنوا و بیناست» (اسراء/ 1).