چند حدیث پیرامون مساله وحی

روایات فراوانى پیرامون مساله وحى در منابع اسلامى وارد شده که گوشه ‏هایى از این ارتباط اسرار آمیز پیامبران را با مبدء وحى روشن می‏سازد:
1- از بعضى از روایات استفاده میشود هنگامى که وحى بر پیامبر (ص) از طریق فرشته نازل میشد حال پیامبر عادى بود، اما هنگامى که ارتباط مستقیم و بدون واسطه برقرار میگشت، پیامبر (ص) سنگینى فوق العاده ‏اى احساس می‏کرد، تا آنجا که گاه مدهوش میشد، چنانکه در توحید صدوق از امام صادق (ع) نقل شده که از حضرتش پرسیدند: «الغشیة التی کان تصیب رسول الله (ص) اذا نزل علیه الوحى؟ قال ذلک اذا لم یکن بینه و بین الله احد، ذاک اذا تجلى الله له؛ آن حالت مدهوشى که به پیامبر (ص) به هنگام وحى دست می‏داد چه بود؟ فرمود: این در هنگامى بود که در میان او و خداوند هیچکس واسطه نبود و خداوند مستقیما بر او تجلى می‏کرد!».
2- دیگر این که هنگامى که جبرئیل بر آن حضرت نازل می‏شد بسیار مؤدبانه و توام با احترام بود، چنان که در حدیثى از امام صادق (ع) آمده است: «کان جبرئیل اذا اتى النبى قعد بین یدیه قعدة العبید، و کان لا یدخل حتى لیستاذنه؛ هنگامى که جبرئیل خدمت پیامبر (ص) مى‏ آمد همچون بندگان‏ در برابر حضرتش می‏نشست و هرگز بدون اجازه وارد نمیشد!».
3- از روایات دیگرى استفاده میشود که پیامبر (ص) با یک توفیق الهى (و شهود باطنى) جبرئیل را به خوبى تشخیص می‏داد، چنان که در حدیثى از امام صادق (ع) آمده است: که فرمود: «ما علم رسول الله (ص) ان جبرئیل من قبل الله الا بالتوفیق؛ پیامبر (ص) نمی‏دانست جبرئیل از طرف خدا است مگر از طریق توفیق الهى».
4- در حدیث دیگرى که از ابن عباس نقل شده تفسیرى براى مساله مدهوش شدن پیامبر (ص) به هنگام نزول وحى دیده می‏شود که قابل توجه است. او می‏گوید: «کان النبى اذا نزل علیه وحى وجد منه الما شدیدا و یتصدع راسه، و یجد ثقلا (و ذلک) قوله إنا سنلقی علیک قولا ثقیلا، و سمعت انه نزل جبرئیل على رسول الله (ص) ستین الف مره؛ هنگامى که وحى به پیامبر (ص) نازل می‏شد احساس درد شدیدى می‏کرد و سر مبارکش درد میگرفت، و در خود سنگینى فوق العاده مى ‏یافت، و این همان است که قرآن می‏گوید ما به زودى بر تو گفتار سنگینى القاء میکنیم، سپس می ‏افزاید: من شنیده ‏ام که جبرئیل 60 هزار بار بر رسول خدا نازل شد!».