لزوم پایداری و پیروی از رهبری در عصر غیبت

در تربیت اسلامی، شناخت، اهمیت بسیار دارد. و شناخت در منطق اسلام، محدود به «شناخت نظری» نیست، بلکه هم «شناخت نظری» و هم «شناخت عملی» هر دو را در بر می گیرد. هر عقیده ای که انسان در هر باره ای دارد باید از روی شناخت و بصیرت باشد، و هر فعلی و ترکی که از انسان سر می زند باید بر پایه شناخت و تشخیص باشد.
این مسئله، در عصر غیبت، که امام معصوم غایب است، بیشتر از وقتهای دیگر اهمیت پیدا می کند. در این روزگار، شناخت عقاید و افکار و موضعگیریها و اعمال، اهمیتی ویژه می یابد. و همین داشتن «شناخت صحیح» است که از کوشش در عبادت و مستحبات افضل است.
دختر رشید هجری (شیعه معروف) می گوید: «به پدرم گفتم: ای پدر، چه بسیار در عبادت خدا رنج می بری و کوشش می کنی؟ در پاسخ گفت: دخترم! بعد از ما مردمی می آیند که بصیرت و شناختی که در دین دارند، از این کوششها و رنجها افضل است.»
این شناخت، در دو مرحله تبلور می یابد:
1- استقامت و پایداری
2- پیروی از خط صحیح امامت و رهبری
اینک به شرحی کوتاه درباره این دو مرحله، می پردازیم:

الف- تحمل و پایداری
هنگامی که انسان حق و راه حق را به درستی شناخت، در آن راه پایداری می کند، و در برابر شداید و مشکلات و ناسازگاریهای زمان تحمل و بردباری به خرج می دهد، و به هیچ گونه، دست از راه حق خود برنمی دارد. و این خود فضیلتی بزرگ است. امام جعفر صادق (ع) از پیامبر اکرم (ص) روایت کرده است که آن حضرت به اصحاب خویش فرمود: «پس از شما مردمی خواهند آمد، که به یک تن از آنان، اجر پنجاه تن از شما را خواهند داد.» اصحاب گفتند: «ای پیامبر! ما در جنگهای بدر و احد و حنین با تو بوده ایم، این چگونه خواهد بود؟» پیامبر فرمود: «شما اگر در شرایطی که آنان قرار می گیرد قرار بگیرید، آن تحمل و شکیبایی را که آنان دارند نخواهید داشت.»
بدینگونه انسان عصر غیبت، باید دارای شناختی درست و بصیرتی درخشان باشد، تا بتواند اعتقاد حق را حفظ کند، و در برابر هر پیشامد، پایدار باشد. اگر این شناخت صحیح را به دست آورد، دارای فضیلتی بزرگ خواهد بود. چنانکه از امام صادق (ع) رسیده است: «هر کس امر امامت و رهبری را بشناسد، آنگاه پیش از قیام قائم از جهان برود، پاداش او مانند کسی است که در رکاب قائم شهید بشود. و این بدان علت است که با شناخت امر رهبری و امامت، انسان در خط الاهی معرفت و تکلیف قرار می گیرد، و داخل در حوزه ولایت الاهی می شود. و اینچنین کسی، در هر حال، در مقام قرب و کرامت است.»

ب-پیروی از خط ممتد رهبری
فارابی می گوید: «به هنگام غبیت امام، باید از آداب و احکام امامان پیشین پیروی کرد، و راه را چنانکه آنان فرموده اند پیمود.» این تعلیم که این فیلسوف بزرگ اسلامی شیعی مطرح ساخته است، همان است که در تعالیم ائمه طاهرین (ع) رسیده است. امامان تاکید کرده اند که در عصر غیبت به آداب و احکام دینی خود که از مکتب آنان فرا گرفته اید عمل کنید، و خط اعتقادی و عملی خویش را، با استواری و صلابت و با اعتقاد و تقلید، نگاه دارید تا طلوع طلایع ظهور فرا رسد؛ و پیشوای نهان گشته شما، از غیبت، به در آید امام جعفر صادق (ع) دراحادیثی چند، که راویان نقل کرده اند، همین مطالب را فرموده است: «اذا کان ذلک، فتمسکوا بالامرالاول حتی یتبین لکم الاخر... اذااصبحت وامسیت یوما لاتری فیه اماما من آل محمد، فاحب من کنت تحب، وابغض من کنت تبغض ووال من کنت توالی، والنتظر الفرج صباحا ومساء... کونوا علی ما انتم علیه، حتی یطلع الله لکم نجمکم.. حتی یا تیکم بصاحبها؛ هرگاه زمان غیبت فرا رسید، به دستورات امامان پیشین چنگ در زنید، تا امام آخرین ظهور کند... هرگاه روزی رسید که امامی از آل محمد در میان خود نداشتید، همان امامانی را که دوست می داشتید دوست بدارید، و همان کسان (و خط باطلی) را که دشمن می داشتید دشمن بدارید (و از آنها دوری کنید، و به دام آنها درنیفتید!)، و همواره در خط رهبری و ولایت حقه جای داشته باشید، و صبح و شام در حالت انتظار (آمادگی) به سر ببرید!.. همان دینی را که داشتید داشته باشید تا خداوند ستاره هدایت شما را طالع سازد، تا خداوند صاحب دین را برساند.»
علامه مجلسی در کتاب «بحارالانوار» در بیان این احادیث و تعالیم، می فرماید: «مقصود از این احادیث این است که در عصر غیبت، در امر دین متزلزل نشوید. و در مقام عمل حیرتی به خود راه ندهید. در اصول و فروع دین، به آنچه از امامان به دست شما رسیده است چنگ در زنید، و عمل به دین را ترک نکنید، و از دین خدا روی مگردانید، تا زمانی که امام شما ظاهر گردد.»
و یقین است که اسامی که دارای شناخت صحیح نظری و بصیرت عملی است، در مقام عمل اقدام نیز، همین پیروی همه جانبه را شعار و پیشه خویش می سازد.