تلاوت کتاب مختص انسان هادی

کلام خدا کلامی است که از صقع عالم ربوبی نازل شده است، و موجودیت و سنخیتی ویژه دارد، پس تلاوت سزاوار آن کار هر کس نیست، بلکه جز کار انسان هادی که عدل قرآن است و سنخیت او نیز ویژه است کار کسی دیگر نیست. اوست که می تواند کتاب خود را به صورتی که سزاوار آن است تلاوت کند: «یتلونه حق تلاوته؛ آن را چنانكه بايد می‏خوانند» (بقره/ 121). و اینگونه تلاوت از کسی ساخته است که مخاطب اصلی است به اصالت یا به منزلت، و خود واجد علوم کتاب است. و این مرتبه از تلاوت، تلاوتی است با همه وجود ظاهری و باطنی و قلبی و قالبی و سری و لبی و شهودی و غیبی... با احاطه به همه ابعاد کتاب و بطون آن. و لازمه آن ایمان واقعی است به آن در مرتبه کمال خود.
و این حقیقت نیز در تعالیم رسیده است: «أبوولاد قال: سألت أباعبدالله (ع) عن قول الله -عزوجل-: الذین آتینا هم الکتاب یتلونه حق تلاوته، أولئک یومنون به.. قال: هم الأئمه؛ ابوولاد گوید: از امام جعفر صادق (ع) درباره این آیه پرسیدم که خدای عزوجل می فرماید: آنان که کتاب را به ایشان دادیم آن را تلاوت می کنند تلاوتی سزاوار آن، و هم ایشان به آن کتاب ایمان دارند. امام گفت: این کسان ائمه اند». در تفسیر این بخش از آیه «یـتلونه حق تلاوته» گفته اند: «یـتلونه حق اتباعه، و یعملون به حق علمه؛ از کتاب خدا چنانکه سزاوار آن است پیروی می کنند، و بدان چنانکه سزاوار آن است عمل می نمایند». و این عمل به کتاب خدا یکی از مراتب تلاوت سزاوار است. این تلاوت آن است که تلاوت شده (متلو) در نفس تلاوت کننده (تالی)، از همه جهتهای خویش برحسب علم و قدرت و ظهر و بطن (ظاهر و باطن) و ایمان و عمل فعلیت بیابد. در زیارت حضرت ولی عصر (ع) نیز آمده است: «یا تالی کتاب الله و ترجمانه؛ انسان هادی است که کتاب خدا را -به صورتی سزاوار آن- تلاوت می کند و اوست که می تواند ترجمان کتاب باشد، و حقایق آن را بازگوید، و راز رمزهای آن را بداند و بنمایاند».