آتش پرستی در دوران باستان

یکی از مسائل مهم و قابل توجه درباره نظام فکری و اعتقادی و عملی زردشتیان مقارن ظهور اسلام، مسئله تقدیس و تعظیم و پرستش آتش است. این کار از قدیم ترین دوران باستانی سابقه دارد و تا به امروز ادامه یافته است.
بوعلی سینا در فصل هفتم از فن دوم طبیعیات "شفا" می گوید: طبقاتی از پیشینیان که به فلسفه اضداد تمایل داشتند و معتقد بودند که همه چیز از "ضدین" به وجود می آید و در این جهت در مسئله خیر و شر، نور و ظلمت، به عنوان دو ضد واقع شده بودند در تمجید و تعظیم آتش راه مبالغه پیش گرفتند و آتش را شایسته تقدیس و تسبیح (پرستش) دانستند، بدین جهت که آتش عنصر نورانی است و بر عکس زمین و خاک عنصر ظلمانی می باشد و لهذا شایسته تحقیر است (طبیعیات شفا، چاپ قدیم طهران صفحه 177).
اگر سخن بوعلی را مأخذ قرار دهیم، آتش پرستی به دنبال فکر دوگانگی هستی و فلسفه خیر و شر و نور و ظلمت پدید آمده است، ولی اگر توجیه محققان جدید را بپذیریم که مدعی هستند سابقه آتش پرستی از دوران طبیعت پرستی است و در آن دوران بشر هر چیز مفید را به خاطر اینکه بیشتر فایده برساند و هر چیز مضر را به خاطر اینکه از شرش مصون بماند می پرستیده است، بشر قبل از اینکه به مسئله خیر و شر به صورت فلسفه توجه پیدا کند، یعنی قبل از آنکه هر موجودی را ممزوجی از دو عنصر خیر و شر و نور و ظلمت بداند، آتش را می پرستیده است.
در آن ادوار فقط اشیاء را به دو دسته مهم تقسیم می کرده است، یک دسته را خوب و دسته دیگر را بد می دانسته است و احیانا برای هر نوع از این انواع خدایی قائل بوده و آن خدا را خوب یا بد می دانسته است، و اما اینکه در هر موجودی دو عنصر تشخیص دهد و هر مرکبی را ممزوجی از ضدین بداند مربوط است به دوره هایی که فکر بشر تکامل بیشتری یافته بوده است.