بصره

بصره
از شهرهای بزرگ، معروف و تجاری عراق، و نخستین شهر عراقی بود که در عهد اسلامی به دست عقبه بن غزوان و با برنامه ریزی ابوالحربا عاصم بن دلف در سال 15 قمری بنا گشت. مردم بصره در آغاز خلافت امام علی (ع)، از پیروان عثمان، خلیفه سوم، و از مخالفان امام علی بودند. از این جهت طلحه و زبیر و عایشه به بصره پناه بردند و توانستند مردم بصره را علیه امام بشورانند؛ که در نتیجه جنگ جمل در سال 36 در حوالی همین شهر به راه افتاد. در پایان جنگ جمل حضرت علی (ع) وارد بصره شد و در اجتماع عظیم بصریان در مسجد جامع این شهر سخنرانی فرمود. امام در آن خطبه اهل بصره را به شدت سرزنش کرد و آنان را بقایای قوم ثمود خواند.
این سخنان و خطبه های تند دیگر امام، وجدان مردم بصره را بیدار کرد و طولی نکشید که بصره به یکی از مهم ترین مراکز تشیع تبدیل شد. از آن تاریخ تا سال 45 قمری، بصره یکی از کانون های قیام شیعیان علیه بنی امیه بود. ولی در سال 45 قمری که زیاد بن ابیه از سوی معاویه والی بصره شد، کشتار فجیع و تکان دهنده ای بین علویین و شیعیان به راه انداخت و بصره را تحت نفوذ کامل امویان در آورد. بصره از آن پس نیز دستخوش دگرگونی های زیادی شد.
این شهر غیر از واقعه جمل و فاجعه کشتار زیاد، حوادث فراوان دیگری نیز به خود دید که از جمله آنها می توان به قیام ابراهیم بن عبدالله بن حسن بن علی (ع) اشاره کرد.
این قیام که در سال 144 قمری روی داد به شهادت ابراهیم و تخریب سه هزار خانه و قطع صد هزار اصله نخل متعلق به علویان و شیعیان بصره انجامید. این جنایات توسط بنی عباس جهت انتقام از علویان صورت گرفت.
در روایات مربوط به آخر الزمان، از غرق شدن کامل شهر بصره و عدم همراهی مردم این شهر با امام مهدی (ع) خبر داده شده است.