دستگیری ائمه از پیروان گناهکار خویش در اعراف

روایاتی است که دلالت دارند بر آنکه بر اعراف، امامان و پیشوایان آل محمد با تابعین خود از گناهکارانی که امید عفو و شفاعت و انتظار رحمت درباره آنان است، وقوف دارند. مانند روایت وارده در «تفسیر علی بن ابراهیم» از ابی عبدالله (ع) که: اعراف تل هائی است بین بهشت و آتش. و رجال اعراف، أئمه صلوات الله علیهم أجمعین هستند که با شیعیان خود بر اعراف وقوف دارند. و این در حالی است که مؤمنین بدون حساب همگی روانه بهشت شده اند. أئمه علیهم السلام به شیعیان خود که گناهکارند و بر اعراف وقوف دارند میگویند: ببینید برادرانتان را که بدون حساب روانه بهشت گردیده اند! و اینست گفتار خداوند تبارک و تعالی: «سلـ'م علیکم لم یدخلوها و هم یطمعون؛ سلام خداوند بر شما باد! در حالیکه هنوز آنها داخل در بهشت نشده اند، ولی امید دخول در آنرا دارند.» (اعراف/ 46) و سپس به آنان گفته می شود: حالا نظری بیندازید بسوی دشمنانتان که در آتشند! و اینست معنای گفتار خداوند تعالی: «و إذا صرفت أبصـ'رهم تلقآء أصحـاب النار قالوا ربنا لاتجعلنا مع القوم الظـ'لمین* و نادی' أصحـ'ب الاعراف رجالا یعرفونهم بسیماهم (فی النار) قالوا مآ أغنی' عنکم جمعکم (فی الدنیا) و ما کنتم تستکبرون؛ و چون نگاه آنان را به طرف دوزخیان برگردانند گویند: بارپروردگارا! ما را با قوم ستمگر یکجا قرار مده! و صاحبان و ملازمان اعراف مردانی را که (در آتشند و) از سیما و علائمشان می شناسند، ندا میدهند که: آنچه را شما (در دنیا) اندوختید و جمع کردید، و آنچه را به مباهات و سرافرازی و بلندپروازی و استکبار بدان اتکاء داشتید، به هیچ وجه دستی از شما نگرفت و سودی نبخشید و شما را در امروز بی نیاز ننمود» (اعراف/ 47 و 48).
و سپس ائمه علیهم السلام به دشمنان خود که در آتش هستند میگویند: اینان شیعیان ما و برادران ما هستند که شما در دنیا سوگند میخوردید که خداوند آنها را مشمول رحمت خود نمی کند. و در این حال ائمه به شیعیان میگویند: «ادخلوا الجنة لا خوف علیکم و لا أنتم تحزنون؛ همگی داخل بهشت گردید! بدون آنکه هیچ ترسی و یا آنکه هیچ غصه ای برای شما بوده باشد» (اعراف/ 49). و در این حال دوزخیان به بهشتیان میگویند: قدری از آب و یا از طعامی که خدا به شما روزی کرده است به ما بدهید!
و مرحوم صدوق در کتاب «عقائد» فرموده است: اعتقاد ما در اعراف آنستکه آن، سور و دیواری است بین بهشت و آتش، و بر آن مردانی هستند که تمام افراد را (چه از بهشتیان و چه از دوزخیان) از سیما و آثار و علائمشان می شناسند. و آنان پیامبر و اوصیاء او علیهم السلام می باشند.
شیخ مفید در شرح این کلام فرموده است: «گفته شده است که اعراف کوهی است بین بهشت و آتش. و نیز گفته شده است که آن، سور و دیواری است بین بهشت و آتش. و محصل کلام آنکه: مکانی است که نه از بهشت است و نه از آتش. و بر طبق آنچه گفتیم روایت وارد شده است؛ و بر اینکه چون روز قیامت شود، بر آن سور رسول خدا و أمیرالمؤمنین و ائمه طاهرین از ذریه أمیرالمؤمنین صلوات الله علیهم قرار دارند. و مراد از رجال در آیه اعراف آنانند». داخل در بهشت نمی گردد مگر کسی که آنها را بشناسد و آنها او را بشناسند، و داخل در آتش نمی گردد مگر کسی که آنها را انکار کند و آنها او را انکار کنند. و در کنار اعراف کسانی هستند که حکم آنها تأخیر افتاده است تا امر خدا صادر شود؛ یا آنان را عذاب کند و یا از گناه آنان درگذرد.