شیخ علی تبتی

شیخ علی ملقب به "فاضل" تبتی، حکیم و فیلسوف سده 13. در تبت از توابع کشمیر و شمال غربی هند به دنیا آمد. سال تولد او مشخص نیست. از شاگردان حکیم بزرگ "حاج ملاهادی سبزواری" بود. آنقدر مورد توجه ایشان بود که حکیم سبزواری، او را فرزند معنوی خود می خواند و او را بسیار می ستود. شیخ علی، در خراسان سالیان طولانی در درس حاج ملاهادی سبزواری، شاگردی کرد. او مدتی از علوم عقلی به علوم نقلی روی آورد و این امر، استاد حکیم سبزواری را آزرده کرد. چرا که تبعیت شاگردش را از افکار پوچ عوام الناس در راستای عقب افتادگی از شئون دنیا می دید. از این رو، جواب سئوالات و نامه های شاگردش را مدتی تأخیر انداخت ولی پس از چندین نامه تضرع آمیز که شیخ علی به استادش نوشت، حکیم سبزواری را ملزم و حاضر به جواب کرد.
حکیم شاگرد خود را در ضمن سئوالاتش که جواب میداد، بسیار دعا کرد و فضائل او را ستود. رساله ای در پاسخ به پرسش های وی نوشته است. سئوالات فاضل تبتی، بیشتر درباره عالم مثال بود و چنان برمی آمد که او درباره آنها با معاصرانش گفتگو کرده ولی چون به نتیجه نرسیده بود، برای حل آنها از استادش کمک خواست، او می دانست که حل این مشکلات در شأن استاد است. از چگونگی سئوالات، تخصص و اطلاع کافی شیخ فاضل از حکمت صدرایی، و فلسفه و تسلط او به این مباحث واضح و معلوم است. باید طالبان معرفت و صاحب ذوق به این رساله مراجعه کرده و لذت ببرند. پاسخ سبزواری، این استاد بزرگ، مشتمل بر کامل ترین مباحث درباره صور عقلیه کلیه و مثل افلاطونی است.
این فاضل بزرگ معلوم نیست که آیا فقط در مدت اقامتش در مشهد، از محضر استاد استفاده کرده یا در سبزوار هم خدمت ایشان بوده است؟ شیخ علی تبتی، در مدت عمرش از دانش های عقلی و نقلی، استفاده بسیار برد و فاضل زمان بود، از اقامتش در مشهد تا آخر عمر معلوم نیست و ممکن است که مکان و دیار اولیه اش (تبت) مراجعه کرده باشد. تاریخ وفات او همانند تاریخ تولدش معلوم نیست.