سیدهاشم بحرانی

هاشم بن سليمان بن اسماعيل بحرينی از اعلام بزرگ شيعه در اواخر قرن یازدهم هجری است. اين استاد جليل القدر به علامه بحرينی نيز معروف است. معظم له دانشمندی است فقيه و محدثی جامع و متتبع که در فنون ادبيات عرب، علم حديث، تفسير قرآن مجيد و فقه و اصول مهارت داشت، با صاحب امل معاصر بود. شيخ حر عاملی از علامه بحرينی اجازه روايت خواست، سپس اجازه مبسوطی برايش مرقوم داشت. علامه بحرانی از شيخ بهائی و فخرالدين طريحی کسب فيض نموده و از آنها نقل روايت می کند. شيخ یوسف بحرينی صاحب ترجمه را به علامه زمان تعبير کرده و او را در رديف علمای بزرگ در لوءلوء بحرين به وصفش قلم فرسائی نموده است. علامه خوانساری می نويسد: سيد هاشم محدثی فاضل و جامع و متتبع بود و مهارتی در اخبار داشت که جز علامه مجلسی ديگران به پايه او نمی رسيدند.
او کتب زيادی تأليف نمود که دال بر احاطه علميش می باشد، از آن جمله است: برهان در تفسير، هادی و ضياء در تفسير، معالم زلفی در نشأه اخری، در نضيد در فضائل حسين شهيد (ع)، سلاسل حديد در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحديد، تفضيل الأئمه در فضيلت ائمه بر انبيای سلف، حلية الابرار و حلية النظر در فضائل ائمه اثنی عشر روحی لهم الفداء، مناقب الشيعه، مدينه مهجزات در چند جلد در نص ائمه هدی (ع)، نهايت آمال و تتميم اعمال، بهجت در اثبات خلافت، بهجت در اثبات وصيت نبی (ص)، الجنة و النار، روضة العارفين، بستان الواعظين، تحفه اخوان، نزهة الابرار، مصابيح و غاية المرام در فضائل خير الاوصياء، کتاب غاية المرام به سبک الغدير کتابی است مفصل و ارزنده و با توجه به احاديث فريقين به طور مبسوط در فضائل امير مؤمنان (ع) نوشته شده که اخيرا تجديد چاپ نيز شده است.
اکثر علما و صاحب تراجم در فضائل سيد مذکور قلم فرسائی نموده و جناب او را به زهد و ورع و تقوی ستوده، و به کنار مقدس اردبيلی او را نشانيده، و عدالت و تقوی را ملکه وجودی او دانسته اند. صاحب جواهر که او را بهتر از فقير می شناسی در تعريف عدالت در نهاد انسانيت چنين گويد: عدالت ملکه است نه حسن ظاهر و فقط به عدالت کسی می توان حکم کرد که در رديف مقدس اردبيلی و سيد هاشم بحرانی باشد رحمة الله عليهم اجمعين (فقير گويد در اين آخر الزمان که ما دستمان به صاحب اصلی نمی رسد، کجا امثال مقدس ها و سيد بحراني ها را جهت اقامه جماعت و بر پائی قضاوت و عدالت پيدا کنيم، ناچار گوئيم: اللهم إنا نشکوا اليک فقد... یعنی بار خدایا شکایت می بریم به سوی تو از نبود....). در خاتمه وفات علامه بحرينی را در سال 1107 قمری در قريه توبلی بحرين نوشته اند.