مسئله هفت آسمان در دین یهود

مراتب جهان به نحوى که در اخنوخ دوم آمده، به این شرح است: جهان به سه بخش اصلى تقسیم مى‏شود 1. آسمان‏ ها 2. زمین 3. جهان زیرین و یا هاویه. آسمان خود داراى مراتب هفتگانه و یا دهگانه است و مبدأ بسیارى از چیزهایى است که ما از روى زمین مشاهده مى‏ کنیم، از قبیل برف، باران، طوفان، ماه، خورشید و سایر امور مادى، علاوه بر این، جایگاه فرشتگان و موجودات برین نیز است. موجودات آسمانى بر اساس درجات وجودى و رفعت مقام خود در یکى از طبقات آسمان جاى دارند. بنابراین میان درجه وجودى و معنوى موجودات و ارتفاع فیزیکى ارتباطى مستقیم وجود دارد. به این لحاظ، خداوند که در بالاترین رتبه وجودى قرار دارد جایگاه و مقر اصلی اش در آسمان آخرین، یعنى آسمان هفتم و یا دهم قرار دارد. ترتیب آسمان ها و ساکنان آن‏ها به این قرار است:
در آسمان اول، دریایى قرار دارد که احتمالا منبع اصلى باران است، کما این‏که در همین آسمان، انبارهاى برف و شبنم قرار دارند که فرشتگانى از آن‏ها نگهبانى مى‏ کنند.
آسمان دوم، محل تاریکى‏ هایى عظیم ‏تر از تاریکى‏ هاى زمین است و فرشتگان گناهکار که تحت رهبرى شیطان از فرمان خداى نور سرپیچى کردند، در این آسمان به سر مى‏ برند.
آسمان سوم جایگاه فردوس و دوزخ است. در فردوس که محل تردد خداوند و جایگاه نیکوکاران است، درخت‏ حیات قرار دارد که ریشه آن در باغ پایان زمین است. از این باغ، سیصد فرشته نگهبانى مى ‏کنند. جایگاه بدکاران نیز در همین آسمان قرار دارد که آتش غلیظى پیوسته در آن زبانه مى ‏کشد و چشم ه‏اى از آتش در آن روان است.
آسمان چهارم جایگاه ماه و خورشید است. خورشید بر روى چرخى روان است و از مشرق به سوى مغرب مى ‏رود. در مشرق و مغرب هر کدام به طور قرینه داراى شش دروازه است که خورشید از دروازه ‏هاى مشرق آغاز و به دروازه ‏هاى غربى وارد مى ‏شود و تعداد زیادى از فرشتگان نیز در حرکت و افروختن آن دخالت دارند. ماه نیز وضعیتى مشابه دارد و البته دروازه‏ هاى ماه دوازده عدد هستند.
در آسمان پنجم گریگوریان قرار دارند که همچون انسان، ولى بسیار بزرگترند و چهره‏ اى عبوس دارند رئیس ایشان شیطان است که به انکار خداى نور پرداخته است.
در آسمان ششم رؤساى فرشتگان قرار دارند که بسیار نورانى هستند و بسیارى از امور با فرمان و تدبیر آن‏ها انجام مى‏شود.
در آسمان هفتم منطقة البروج قرار دارد. از این آسمان تا آسمان دهم محل فرشتگان بزرگ و عالم الوهیت است. همان‏گونه که ملاحظه مى‏ شود این نظام کیهان‏ شناختى چندان ارتباطى با عهد عتیق به ویژه سفر پیدایش ندارد و بیشتر انعکاس تأثیرات بعدى و باورهاى زمانه است.