یزید ابن حصین همدانی (حمدانی)

قاری شهید
از شیعیان و شجاعان شهر کوفه بود. نام کاملش یزید بن حصین همدانی مشرقی القاری است- مردی عابد، زاهد، قاری قرآن و بسیار شریف و بزرگوار، از قبیله ی همدان و از اعراب قحطانی یمنی. او از کوفیانی بود که با مسلم ابن عقیل بیعت کرد ولی چون مسلم شکست خورد و به شهادت رسید، از کوفه بیرون آمد و خودش را به امام حسین (ع) رساند و در کاروان حسینی ماند. روز عاشورا، وقتی آب بر اردوگاه حسین بسته شد و تشنگی بر امام و یارانش غلبه کرد، از امام اجازه گرفت و نزد عمر بن سعد رفت و به او اعتراض کرد که چرا آب رود فرات را بر امام حسین (ع) و اردوگاهش بسته، ولی عمر سعد به او اعتنا نکرد و پاسخ مناسب نداد، از این رو یزید بن حصین بی نتیجه برگشت و ماجرا را به اطلاع امام (ع) رساند و آن حضرت درباره ی سپاه دشمن به او فرمود: «شیطان بر آنان چیره گشته است و حزب شیطان زیانکارانند». روز عاشورا نیز آنگاه که جنگ بین دو سپاه شروع شد، یزید بن حصین با اجازه از امام خود به میدان رفت و در مقابل لشگریان عمر سعد جنگی سخت کرد. دشمن ابتدا ضربه ای به او زد که در او کارگر نیفتاد ولی مرتبه ی بعد، او به دشمن، ضربه ای زد که دشمن به زمین افتاد. آن گاه حمله ی دیگری کرد و جماعتی از آن لشگر را کشت. چنین رجز می خواند:
انا یزید ما انا بالفاشل *** اضریکم عن الحسین بن علی
ضرب غلام ارجحی بطل *** حتیٰ الاقی یوم حشری عملی
من یزیدم که هنگام جنگ، ترسو نیستم چون جوانی شجاع در دفاع از حسین بن علی شما را با شمشیر می زنم تا اینکه در روز رستاخیز، کرده ی خود را ملاقات کنم.

او پس از مدتی جنگ به شهادت رسید. برخی مورخان شهادت او را قبل از ظهر نقل کرده اند. در زیارت ناحیه مقدسه، امام زمان (ع) بر او چنین سلام داده اند: سلام بر یزید بن حصین همدانی مشرقی، قاری به خاک غلتیده. در بعضی کتاب های تاریخی نوشته اند که بعد از شهادت او، برادرش عمیر بن حصین و به روایتی عمیر انصاری به میدان رفت و جنگ شجاعانه ای کرد و بعد از اینکه عده ای از لشگر دشمن را به هلاکت رساند، خود نیز به شهادت رسید. وی اینگونه رجز خوانده است:
قدعلموا جماعة الانصار *** انی سأحمی عن بنی المختار
ضرب غلام غیرنکس شار *** دون الحسین مهجتی و داری
انصار می دانند که من از فرزندان احمد مختار حمایت می کنم. ضربه ام ضربه ی جوانی است که ضعیف و ناتوان نیست. خانه و جانم فدای حسین باد.
سپس به دشمن حمله ی دیگری کرد و گفت:
نحن رجال من بنی جربان*** فان قومی سادة الاقران
آل علی شیعة الرحمان*** و آل حرب شیعه الشیطان
خاندان علی پیرو خدای رحمانند و خاندان حرب (جد معاویه) پیروان شیطانند.

توضیحات: بعضی از مقاتل، نام این دو برادر را در گروه شهدای کربلا ذکر نکرده اند.