چگونگی پیدایش مذهب کاتولیک در مسیحیت

امروزه مهمترین و بزرگترین مذهب مسیحی، مذهب کاتولیک است که پاپ پیشوای آن است کاتولیک در لغت یونانی به معنای عمومی است و کلیسای کاتولیک به این معنا شامل کلیه شعب دین مسیح می باشد؛ در حالی که تنها برای کلیسای روم که تحت ریاست عالیه پاپ قرار دارد، به کار می رود. واژه کاتولیک نخستین بار در سال 160 میلادی به کار رفت تا کلیسای عمومی مسیحیان را از بعضی شعب آن که تازه تاسیس گردیده بود، تشخیص دهند. و در سال 434 میلادی اصل ذیل برای مذهب کاتولیک اتخاذ گردید. اساس کلیسای کاتولیک عبارت است از عمومیت، قدمت، الفت و اتحاد. کاتولیک ها جمله فوق را همیشه به خود نسبت می دهند. این فرقه بسیار قدیم است و تاریخ آن به عصر حواریون، یعنی حدود 2000 سال پیش می رسد. کاتولیک یک رهبر دارند که پاپ (POPE یعنی پدر) نامیده می شود.
از آغاز نشر دعوت رسولان حضرت عیسی (ع)، تدریجا پنج کانون بزرگ مسیحیت در اورشلیم، اسکندریه، انطاکیه، قسطنطنیه و رم به وجود آمد. از آنجا که شالوده کلیسای روم به دست پطرس نهاده شد و پولس ‍برای مدتی معلم و رهبر آن بود، آن کلیسا خود را از سایر کلیساها برتر می دید، و تفوق آن بر سایر کلیساهای مسیحی تدریجا مسلم شد. اسقف اعظم آن کلیساها از روی تعظیم پاپ (پا پاس) خوانده می شد و در مرافعات و اختلافات بین کلیساها از رأی و فتوای وی پیروی می شد. قبل از انتقال قطعی تختگاه امپراطوری به بیزانس، هنگامی که اسقفهای پنج مرکز فوق پاتریک (پاتریارک) خوانده می شدند، اسقف رم این لقب را نپذیرفت و همان عنوان پاپ را برای خود کافی دانست و آن را مایه امتیاز شمرد. واژه «کاتولیک» (Catholic) در زبان یونانی به معنای جامع است.
روحانیون کاتولیک معتقدند کلیسای آنها نماینده حقیقی کلیسای مسیح است و برای خود تنها اتحاد عقیده و آداب مذهبی و تقدس و روحانیت و قدمت و ولایت را قائلند. پاپ در رأس کلیسای کاتولیک قرار گرفته است و برای معاونت او هیأت های مختلف، از روحانیون درجه اول معین می شوند، و خود پاپ هم از بین آنها برای تمام عمر انتخاب می شود. به عقیده کاتولیک ها، عیسای مسیح انجمن مرئی را که عبارت از همین کلیسا است، تأسیس کرده است. و پاپ جانشین پطرس مقدس است. کلیسا را آنها مرکز روحانی حقیقی می دانند که در کتب مقدسه مسیحیان مندرج است. کاتولیک ها به تظاهر و رعایت آداب مذهب اهمیت فراوان می دهند و قوانین مذهب را در تمام کلیساهای خود یکنواخت کرده اند.
در قرون وسطی نفوذ کلیسا و مذهب کاتولیک پدر مردم را درآورد. مذهب آنان را هزار سال عقب انداخت و به دوران توحش و تاریکی عصر حجر کشاند. ولایت مطلقه پاپ به عنوان جانشین خدای پدر و خدای پسر استبداد مذهبی و دیکتاتوری دینی را که سیاه ترین و مخرب ترین استبدادهای سیاسی- نظامی در تاریخ بشر است، برقرار کرد. روحانیون کاتولیک تمام مصادر امور اجتماعی و سیاسی و هنری و.. را قبضه کردند؛ و عوام پروری هزار سال سیاه ادامه یافت. حکومت روحانیون بر بخش وسیعی از جهان مسیحیت و ممالک دیگر استعدادها را خشکاند و مغزها را سوزاند و هر صدائی را در سینه خفه کرد. حال آن که مسیحیت در ابتدا یک امر روحی و مذهبی بود و پیروان اولیه و شاگردان و حواریون عیسی می کوشیدند تا جامعه غرق در ابتذال و فساد را اصلاح کنند و مردم را به اتحاد و تعاون دعوت نمایند. قبل از قدرت، روحانیون شعار آزادی و صلاح و رستگاری سر می دادند و مقامات روحانی یعنی کشیش ها و اسقف ها در قلوب مردم جای داشتند.
اما پس از رسیدن به قدرت، همه قول و قرارها را از یاد بردند و قصابی راه انداختند، روی دژخیمان تاریخ و هر چه قیصر و خسرو و.. بود را سفید کردند و مردم را از معنویت و خدا و معاد بیزار کردند. اما این تجربه سیاه یعنی حکومت دینی و مذهبی برای مردم اروپا درس ‍ خوبی شد و به آنان آموخت که به بساط روحانیون مسیحی پایان دهند و دکان دین فروشی و بهشت فروشی و عوام سازی آنان را برای همیشه تاریخ ببندند. رنسانس اروپا نقطه تحول بزرگ تاریخی بود که پاپ را در واتیکان محصور کرد و انسان را از قید سلطه سیاه دینی آزاد ساخت. وجوه مثبت تمدن و فرهنگ غرب در علم و صنعت و ... محصول اولیه این رنسانس است، و وجوه منفی و مبتذل آن محصول استعمار و امپریالیزم مسلط جهانی است. پیروان مذهب کاتولیک در جهان در حدود 425 میلیون نفر می باشند. و پاپ در واتیکان رهبر آنان می باشد. پاپ در آن چهره دیواری محصور برای خود بر عوام مسیحی سلطنت می کند. دستگاه عوام پروری پاپ در سراسر دنیا فعال است. کاتولیک ها خیال می کنند که پاپ ضامن تأمین سعادت ابدی عیسویان است. متأسفانه جامعه کاتولیک که تحت استحمار این روحانی عظیم القدر است، وی را معصوم و مصون از خطا می داند و فرمان او را مطاع می داند. پاپ گاهی هوس می کند و شورای عالی مذهبی تشکیل می دهد و برای تبادل نظر از تمام اسقف های کاتولیک دعوت می کند. آخرین مجمع عال اساقفه در سال 1870 میلادی تشکیل شد. در سال 1962 م نیز این کنکره تجدید شد.

عقاید، مراسم مذهبی، اصول اساسی کاتولیک ها
مراسم مذهبی کاتولیک ها؛ خطبه و ادعیه و نماز به زبان لاتین و گاه به زبان بومی خوانده می شود.
مهمترین مسأله، شیوه تبدیل عناصر موجود در نان و شراب به گوشت و خون عیسی خوانده می شود.
2- تعمید. 2- قربانی. 3- توبه. 4- اعتراف 5- تناول. 6- ازدواج. 7- مسح بیماران در حال مرگ.
شرح این شعائر به قرار ذیل است:
1- تعمید و نامگذاری؛ این رسم مخصوص کودکانی است که پدر و مادر آنها مسیحیند. پس از تعمید، کشیش از خداوند حمایت کودک را می خواهد و برای او نامی انتخاب می کند.
2- تأیید میثاق؛ کسانی که در کودکی تعمید یافته اند، چون به سن بلوغ برسند، نزد کشیش می روند و میثاق خود را تأیید می کنند و به ایمان قلبی خود اعتراف می نمایند.
3- عشاء ربانی؛ این رسم همان تقدیس نان و شرابی است که عیسی در شب آخر حیات خود تناول کرد.
4- توبه و اقرار به گناهان؛ مسیحیان کاتولیک طی تشریفاتی به گناهان خود اعتراف کرده و از معاصی خود توبه می کنند، ولی این رسم در نزد پروتستانها معمول نیست.
5- ازدواج؛ مراسم ازدواج مرد و زن مسیحی باید طبق تشریفات در کلیسا و با حضور کشیش انجام گیرد.
6- سازمان روحانی کلیسا؛ از مقام پاپ و کاردینالهای او گرفته تا پائین ترین مرتبه روحانی، باید مورد احترام و قبول یک مسیحی کاتولیک باشد.
7- مسیح محتضر؛ یک کاتولیک باید بیمار در حال جان دادن را با روغن زیتون مقدس تدهین کند و کشیش بر او دعائی مخصوص ‍ می خواند.
مسیحیان در مقام نیایش با عباراتی که از زبان عیسی در انجیل آمده است، به نیایش پدر آسمانی خود می پردازند: «ای پدر ما که در آسمان هستی، که نام تو مقدس باد و ملکوت تو، بیاید اراده تو چنانکه در آسمان است، در زمین هم حکم فرما باشد. امروز نان کفاف ما را بده، قصور ما را ببخش، همچنان که ما قصور دیگران را درباره خود می بخشیم. ما را هرگز به کارهای ناروا مکشان، ولی ما را از تبهکاران رهائی بخش، زیرا فرمان روائی و قدرت و پیروزی برای ابد از آن تو است. آمین.»
قشری گرائی مذهب کاتولیک باعث پیدایش فرقه پروتستان یعنی اعتراضیون یا متعرضین گردید و سیادت پاپ و بسیاری از اصول و احکام کاتولیک ها زیر سوال رفت. این اعتراض و بیداری به میان پیروان مذهب کاتولیک راه یافت و سرانجام پاپ را وادار به اصلاحات کرد. پاپ با هرگونه اصلاحاتی ذاتا مخالف بود ولی شارل پنجم امپراطور وقت که میل داشت میان مسیحیان وحدتی برقرار شود، پاپ را وادار به انجام اصلاحاتی کرد. برای این منظور در سال 1545 میلادی در شهر ترنت شورائی تشکیل گردید و به مدت 18 سال به کار ادامه داد و سرانجام نتیجه کار خود را در پنج اصل زیر اعلام کرد:
1- اخبار و سنن کاتولیک برابر و هموزن کتب مقدسه است و منبع حقیقت و سرچشمه اختیارات روحانی می باشد.
2- کتاب مقدس عبارت است از نسخه لاتینی آن.
3- ترجمه آن از لاتین به زبانهای دیگر، حق انحصاری کلیسای کاتولیک است.
4- مقدسات سبعه همان است که کلیسا در قرون وسطی رسما پذیرفته است.
5- نجات و رستگاری تنها بستگی به ایمان دارد؛ ولی ایمان عامل حصول آن نیست و اعمال صالحه مستوجب عفو و غفران الهی نیست.