حسد در روایات اسلامی

در روایات اسلامى نکوهش شدیدى از حسد شده به گونه اى که در باره کمتر صفتى از صفات رذیله چنین نکوهش دیده مى شود، به عنوان نمونه کافى است که به چند حدیث زیر که گوشه کوچکى از آن احادیث است نظر بیافکنیم:
1ـ در حدیثى از رسول خدا (ص) مى خوانیم: «الحسد یأکل الحسنات کما تأکل النار الحطب؛ حسد حسنات را مى خورد همان گونه که آتش هیزم را مى خورد». تعبیر بالا به خوبى نشان مى دهد که آتش حسد مى تواند تمام خرمن سعادت انسان و حسنات او را بسوزاند و زحمات یک عمر او را بر باد دهد به گونه اى که دست خالى از دنیا برود.
2ـ همین معنى به صورت شدیدترى از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) نقل شده است: مى فرمایند: «ان الحسد یأکل الایمان کما تأکل النار الحطب؛ حسد ایمان را مى خورد همان گونه که آتش هیزم را مى خورد». آرى صفت رذیله و پست حسد نه تنها خرمن حسنات را مى سوزاند که خرمن ایمان را نیز خاکستر مى کند.
3ـ در حدیث دیگرى از امیرمؤمنان (ع) آمده است: «الحسد شر الامراض؛ حسد بدترین بیمارى اخلاقى است». طبق این حدیث هیچ بیمارى اخلاقى بدتر از حسد نیست.
4ـ از همان حضرت نقل شده است که فرمود: «رأس الرذائل الحسد؛ سرچشمه صفات رذیله حسد است».
5ـ و نیز از همان حضرت در یک تعبیر کنایى آمده است که فرمود: «لله در الحسد ما اعدله بدء بصاحبه فقتله؛ آفرین بر حسد! چقدر عدالت پیشه است، نخست به سراغ صاحبش مى رود و او را مى کشد».
6ـ باز از همان حضرت نقل شده که فرمود: «ثمرة الحسد شقاء الدنیا و الاخرة؛ میوه درخت حسد شقاوت دنیا و آخرت است».
7ـ در حدیث دیگرى از امام صادق (ع) آمده است: «آفة الدین الحسد و العجب و الفخر؛ آفت دین و ایمان (سه چیز است) حسد و خودبزرگ بینى و فخرفروشى».
8ـ امام صادق (ع) مى فرماید: هنگامى که موسى بن عمران (ع) با خدا مناجات مى کرد چشمش به مردى افتاد که در سایه عرش الهى قرار داشت، عرض کرد: «یا رب من هذا الذى قد اظله عرشک؛ خداوندا این کیست که عرش تو بر سر او سایه افکنده است؟!» فرمود: «یا موسى هذا ممن لم یحسد الناس على ما آتاهم الله من فضله؛ اى موسى! این از کسانى است که نسبت به مردم در برابر آنچه خداوند از فضلش به آنها ارزانى داشته، حسد نورزیده».
9ـ در حدیث دیگرى از پیامبر اکرم (ص) مى خوانیم: «ستة یدخلون النار قبل الحساب بستة؛ شش گروهند که قبل از حساب الهى وارد آتش دوزخ مى شوند به خاطر شش چیز!»، «قیل یا رسول الله من هم؟؛ عرض کردند اى رسول خدا! آنها کیانند؟»، «قال: الامراء بالجور، و العرب بالعصبیة، و الدهاقین بالتکبر، و التجار بالخیانة، و اهل الرستاق بالجهالة، و العلماء بالحسد؛ زمامداران به خاطر ظلم و بیدادگرى، عرب به خاطر تعصب، کدخدایان و خان ها به خاطر تکبر، تجار به خاطر خیانت به مردم، روستاییان به خاطر جهل و دانشمندان به خاطر حسد!». به این ترتیب حسد در درجه اول بلاى بزرگ براى دانشمندان است!
10ـ این بحث را با حدیث دیگرى از پیامبر اکرم (ص) به پایان مى بریم(هر چند احادیث در این زمینه بسیار است) فرمود: «انه سیصیب امتى داء الامم! قالوا: و ماذا داء الامم؟! قال: الاشر و البطر و التکاثر و التنافس فى الدنیا، و التباعد و التحاسد حتى یکون البغى، ثم یکون الهرج!؛ به زودى بیمارى (بزرگ) امتها، امت مرا فرامى گیرد! عرض کردند: بیمارى (بزرگ) امتها چیست؟ فرمود: هوسرانى و عیاشى و فزون طلبى، مسابقه در دنیاپرستى، اختلاف و نفاق و حسد نسبت به یکدیگر و سرانجام به ظلم و ستم و سپس به هرج و مرج مبتلا مى شوند!».