کتاب مناسک الحج

این اثر از دیگر آثار گرانبهای مرجع عالی قدر سید محمدرضا گلپایگانی می باشد که به زبان عربی تألیف یافته است. هدف از نوشتن این رساله تدوین اثری کامل و واضح در موضوع حج برای دستیابی سهل و آسان به واجبات و مستحبات آن می باشد.
در ابتدای کتاب آیاتی که در زمینه حج در قرآن آمده است ذکر می شود. این رساله در دو بخش تألیف یافته است. بخش اول مربوط به مناسک حج مطابق با فتاوای آقای گلپایگانی می باشد و در میان آنها مستحباتی که در مکه و بقاع مقدسه اطراف آن وجود دارد بیان می شود. در قسم دوم به اعمال مدینه منوره و زیاراتی که مخصوص مراقد شریفه موجود در آنجاست اختصاص دارد. در پایان این بخش بعضی از ادعیه های مهم مانند دعاء امام حسین (ع) و امام سجاد (ع) در روز عرفه و زیارت امام حسین (ع) در این روز مبارک انتخاب شده و به طور کامل بیان می شود در حالی که تمامی این دعاها با کتاب کامل الزیاراة ابن قولویه، المصباح شیخ طوسی، و الاقبال سیدبن طاووس و مزارالبحار علامه مجلسی مقابله شده و صحیح آن در این کتاب آمده است.

معرفی اجمالی نویسنده:
آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی، مرجع بزرگ تقلید شیعیان ایران، در 8 ذی القعده 1316 در روستا "گوگد" در یک فرسخی شهرستان گلپایگان متولد شد. پدرش سید محمدباقر گلپایگانی، مردی پرهیزگار و عالم عامل که به زهد و تقوی معروف بود. آیت الله گلپایگانی از همان دوران کودکی مقدمات علوم و سپس دروس حوزوی را نزد اساتید بزرگ فرا گرفت. استعداد قوی و خوش فهمی و نبوغ سرشاری در تحصیل علم و کسب معرفت داشت. قبل از 21 سالگی بود که در درس فقه و اصول مرحوم آیت الله حائری (مؤسس حوزه علمیه قم) شرکت می کرد و از شاگردان مبرز ایشان و پیوسته مورد توجه استادش بود. حدود 19 سال در درس ایشان حاضر بود. آیت الله حائری نیز نسبت به او، احترام خاصی داشتند و هر زمان که آقای گلپایگانی در درس استاد، ایراد و اشکال می کرد استاد (آیت الله حائری) نیز به آن ایرادات توجه کامل داشتند.
آیت الله گلپایگانی، بعد از گذراندن دوران تحصیل و رسیدن به مقامات علمی و معنوی، تدریس را شروع کرده و سپس سالهای متمادی که حدود 75 سال گفته شده، ادامه می دهد. بیشتر از 60 سال این تدریس، مربوط به تدریس دروس خارج فقه و اصول بود. وی در زمان آیت الله بروجردی، یکی از استوانه های بزرگ علمی حوزه قم بود و در همان زمان سه تا درس خارج تدریس می کرد.
این بزرگمرد عالم تشیع، در آذرماه 1372 شمسی برابر با 1414 هـ ق، در سن 98 سالگی در شهر قم دار فانی را وداع کرد و در صحن بزرگ قم، آیت الله صافی گلپایگانی بر ایشان نماز خواند و در کنار استادش (حائری) در حرم حضرت معصومه (س)، مدفون گشت.

ساختاربندی کتاب:
قسم اول: اعمال الحج و بعض مستحبات مکه المکرمه
فی وجوب الحج
شرائط وجوب الحج
انواع وجوب الحج
احکام النیابه
الوصیه بالحج
الحج المندوب
احکام العمره
مستحبات الطواف
کفارات الاحرام
واجبات السعی
واجبات الهدی
مستحبات منی
زیاره قبر خدیجه الکبری
مستحبات وداع الکعبه والخروج منها
و...
قسم دوم: فی اعمال المدینه المنوره و زیاره الرسول و عترته الطاهرین
آیات من القرآن الکریم
مستحبات مدینه المنوره
زیاره الصدیقه الطاهره (ع)
مسجد قبا
مسجدالاحزاب
وداع ائمه بقیع
دعا فی لیلة عرفه
و...