معراج از مسجد و رؤیت آیات خاص

یکی از نکات مهمی که در مورد معراج رسول اکرم (ص) می توان به آن اشاره کرد، این است که برای تتمیم قابلیت قابل، معراج از مسجد شروع می‌ شود: «من المسجد الحرام إلی المسجد الأقصی؛ از مسجد الحرام به سوی مسجد الاقصی» (اسراء/ 1)، زیرا مسجد از خانه‌ های خاصی است که رفعت آن با اذن تکو‌ینی خداوند محقق است: «فی بیوت أذن الله أن‌ ترفع؛ در خانه ‏هايى كه خدا رخصت داده كه [قدر و منزلت] آنها رفعت‏ يابد» (نور/ 36)؛ چنانکه در شب صورت می گیرد، ز‌یرا گرچه خداوند از زمین و زمان منزه است ولی عبود‌یت انسان در مکانهای مقدس و در سحرها جلوه‌ بیشتری دارد وگرنه ا‌ین خصوصیات در فاعلیت خداوند هیچ نقشی ندارند: «إنما أمره إذا أراد شیئا أن‌‌یقول له کن فیکون؛ چون به چيزى اراده فرمايد كارش اين بس كه می‏گويد باش پس [بى‏ درنگ] موجود میشود» (یس/ 82).
او «تام الفضل» و «دائم الفضل علی البر‌یة» است؛ همه‌ زمینها و زمانها نزد او ‌یکسان است، چون: «الرحمن علی العرش استوی؛ خداى رحمان كه بر عرش استيلا يافته است» (طه/ 5)؛ او بر همه چیز احاطه‌ کامل دارد، ولی مسجد از سایر اماکن ممتاز است، و به لحاظ ویژگیهای خاص آن است که اگر کسی به تمام معنا مسجدی شد، خدا او را رفعت می‌ بخشد، زیرا اگر خداوند بیتی را رفیع کرد اهل آن بیت را نیز رفیع می‌ کند. مساجد، مشاهد مشرفه، خانه‌ های اهل بیت (ع)، خانه‌ ای که در آن قرآن تلاوت می‌ شود و نورانی است جزو بیوت خاصه‌ ای است که مشمول آ‌یه‌ «فی بیوت أذن الله أن ترفع و...» می‌باشد.
همه‌ خصوصیات مزبور برای آن است که نصاب قابل، کامل گردد وگرنه خدای سبحان سراسر عالم امکان را آ‌یه می‌ داند: «و کأ‌ین من ا‌یة فی السموات و الأرض ‌یمرون علیها و هم عنها معرضون؛ و چه بسیار نشانه‏ ها در آسمان‏ها و زمین است که بر آنها میگذرند در حالى که از آنها رویگردانند (و توجه نمی‏کنند)» (یوسف/ 105). «و‌ فی الأرض ا‌یات للموقنین* و فی أنفسکم أفلا تبصرون؛ و در زمین براى اهل یقین نشانه‏ هایى است* و نیز در وجود خودتان. پس آیا نمى‏بینید؟» (ذاریات/ 20-21)، «و‌من ا‌یاته منامکم بالیل و النهار و ابتغاؤکم من فضله؛ و از نشانه ‏هاى (حکمت‏) او خواب شما در شب و روز و طلب (معاش‏) شما از فضل اوست» (روم/ 23). آسمان، زمین و آنچه در آنهاست، شب و روز، ا‌یلاج لیل و نهار در ‌یکد‌یگر، خواب و بیداری، همه آیات الهی است.
اما آ‌یاتی که پیغمبر در شب معراج به رؤ‌یت ملکوتی دید نه ملکی: «لنر‌یه من ا‌یاتنا؛ تا از نشانه ‏هاى خود به او بنمايانيم» (اسراء/ 1)، آ‌یاتی مخصوص است وگرنه خداوند آ‌یات ظاهری آسمان و زمین را به همه ارائه کرده است، ز‌یرا چیزی در جهان هستی ‌یافت نمی‌شود که آ‌یت خداوند نباشد، حتی خود اشخاص و شئون گوناگون ادراکی و تحر‌یکی آنها.