تفسیری از ملکوت با توجه به آیات قرآن

کلمه ملکوت در چند آیه از قرآن مجید وارد شده است، از قبیل:
1-«وکذلک نری إبراهیم ملکوت السماوات و الأ رض و لیکون من الموقنین؛ و بدین سان، ملکوت آسمان ها و زمین را بر ابراهیم نشان می دهیم، تا او از دارندگان یقین باشد» (انعام/ 75).
2-«أولم ینظروا فی ملکوت السماوات و الأرض و ما خلق الله من شیی؛ آیا در ملکوت آسمان ها و زمین و آن چه را که خداوند آفریده است، ننگریسته اند؟» (اعراف/ 185).

تفسیری از ملکوت
آن چه از کتب لغت و تفاسیر برمی آید، این است که ملکوت عبارت است از: عظمت و جلال. وقتی گفته می شود ملکوت خداوندی مقصود عظمت و جلال الهی است. هم چنین، اگر گفته شود ملکوت آسمان ها و زمین یعنی فروغ عظمت و جلال خداوندی، که در آسمان ها و زمین می درخشد.
خداوند اعلی، خطاب به پیامبراکرم می فرماید: آیا این مردم در ملکوت آسمان و زمین نمی نگرند؟ این سوال توبیخی دلیل آن است که همه انسان ها می توانند ملکوت جهان هستی را ببینند و دیدن ملکوت، در اختصاص شخص یا گروهی خاص نیست. جای تردید نیست که این دیدار، از راه تقوا، تزکیه نفس، پاک اندیشی و پاکدامنی به دست می آید. دلیل این مدعا، به اضافه مندرجات منابع اسلامی و تجربه کلی در وضع روانی انسان های آشنا با ملکوت، روایتی است از حضرت عیسی بن مریم که فرموده است: «لا یرد ملکوت الرب الاعلی من لم یولد مرتین؛ کسی که دوبار متولد نشود، به ملکوت پروردگار اعلا وارد نمی شود».
مقصود از تولد دوم انسان، عبارت است از: آغاز خودسازی اختیاری.
توضیح: تولد نخستین آدمی، همان زاییده شدن طبیعی اوست از پدر و مادر. انسان با این تولد نخستین، از یک جریان جبری تکوینی عبور می کند و در میان انبوهی از قوانین طبیعت به حرکت طبیعی خود ادامه می دهد. انسان با این تولد و حرکت، نه وارد منطقه ارزش ها می شود و نه توانایی آشنایی با سطح شفاف و ابعاد و اصول عالی انسان و طبیعت را دارا می باشد. ورود انسان در منطقه مزبور و تحصیل توانایی آشنایی مذکور، از زمانی شروع می شود که انسان شروع به خودسازی می نماید. این است تولد اختیاری و این است آغاز من هستم، و درست از همین موقع، فصل ورود به ملکوت و مشاهده جمال و جلال الهی شروع می شود.
از این هنگام است که حقیقت عدالت چهره ربانی خود را به انسان نشان می دهد و گذشت از لذایذ در راه پیشبرد حیات معقول انسان ها، طعم واقعی خود را قابل درک می سازد. نور الهی تنها از این افق سر می کشد. بلی، با ورود به این مرحله است که آدمی شایستگی رویت ملکوت جهان را دارا می گردد و از ظواهر عالم خلقت به عظمت های عالم امر نفوذ پیدا می کند که یکی از نتایج آن، شناخت روح است که از عالم امر است. خداوند می فرماید: ما ملکوت آسمان ها و زمین را به ابراهیم نشان می دهیم. از این آیه هم روشن می شود که توفیق دیدار ملکوت از پیشگاه خدا به کسانی داده می شود که از عهده آزمایش های زندگی، مانند ابراهیم برآمده باشد. نکته دیگر این که: ملکوت، یک امر با مشخصات خاص نیست، زیرا عظمت های خداوندی -که یکی از پدیده های آن ملکوت می باشد- بی نهایت است. لذا، می توان گفت: انسان ها با مراتب مختلفی که در رشد و کمال به دست آورده اند، در رویت ملکوت الهی در جهان، مختلف می باشند.