معنی کلمه امام

کلمه "امام" یعنی پیشوا. کلمه "پیشوا" در فارسی، درست ترجمه تحت اللفظی کلمه "امام" است در عربی. خود کلمه امام یا پیشوا مفهوم مقدسی ندارد. پیشوا یعنی کسی که پیشرو است عده ای تابع و پیرو او هستند اعم از آنکه آن پیشوا عادل و راه یافته و درست رو باشد یا باطل و گمراه باشد.
قرآن کریم هم کلمه امام را در هر دو مورد اطلاق کرده است. در یک جا می فرماید: «و جعلناهم ائمة یهدون بامرنا؛ ما آنها را پیشوایان هادی به امر خودمان قرار دادیم (انبیاء/ 73) در جای دیگر می گوید: «ائمة یدعون الی النار؛ پیشوایانی که مردم را به سوی آتش می خوانند.» (قصص/ 41) یا مثلا درباره فرعون کلمه ای نظیر کلمه امام را اطلاق کرده است: «یقدم قومه یوم القیامة؛ که روز قیامت هم پیشاپیش قومش حرکت می کند (هود/ 98) پس کلمه امام یعنی پیشوا.
پیشوایی در چند مورد است که در بعضی از موارد اهل تسنن هم قائل به پیشوایی و امامت هستند ولی در کیفیت و شخصش با ما اختلاف دارند. اما در بعضی از مفاهیم امامت، اصلا آنها منکر چنین امامتی هستند نه اینکه قائل به آن هستند و در فردش با ما اختلاف دارند. امامتی که مورد قبول آنها هم هست ولی در کیفیت و شکل و فردش با ما اختلاف دارند، امامت به معنی زعامت اجتماع است که به همین تعبیر و نظیر همین تعبیر از قدیم در کتب متکلمین آمده است. خواجه نصیرالدین طوسی در "تجرید" امامت را این طور تعریف می کند: «ریاسة عامة یعنی ریاست عمومی».