ملک خداوند

خداوند در قرآن کریم می فرماید: «یا معشر الجن و الانس ان استطعتم ان تنفذوا من اقطار السموات و الارض فانفذوا لا تنفذون الا بسلطان* فبای الاء ربکما تکذبان؛ ای گروه جن و انس! اگر توانستید از مرزهای آسمان ها و زمین بگذرید، پس بگذرید؛ ولی نتوانید گذشت، مگر با داشتن قدرتی. پس کدامین نعمت های پروردگارتان را انکار می کنید؟» (رحمن/ 33-34).
این آیه ذو وجهین است، یعنی هم ممکن است ناظر به دنیا باشد و هم ممکن است ناظر به معاد باشد و احتمال دارد که این آیه ناظر به دنیا باشد، چون هنوز وارد عالم قیامت نشده ایم و قبل از آن وعده قیامت را می دهد: «سنفرغ لکم ایه الثقلان؛ زودا که به (حسابرسی) شما بپردازیم ای جن و انس» (رحمن/ 31).
آیه وقتی می خواهد بگوید که خواهیم رسید به وقتی که در آن وقت کیفر و پاداشی هست، می گوید پس الان چنین چیزی هست، اگر می توانید از ملک خدا خارج شوید که کار به آنجاها نکشد خارج شوید، اگر می توانید از اقطار آسمانها و زمین خارج شوید، خارج شوید، ولی این که یک امر عملی نیست، از قانون خدا و از ملک خدا که نمی شود بیرون رفت. ملک خدا یعنی ملک وجود. هرجا که بروید ملک وجود است و هرجا که بروید ملک خداست. پس همه جا حوزه قدرت الهی است. چون همه جا حوزه قدرت الهی است همه جا حوزه قانون الهی است و قانون الهی برای انسانها است، یعنی قانون پاداش و کیفر، عمل و عکس العمل. وقتی که می فرماید: «لا تنفذون الا بسلطان»؛ کأنه اینجا یک سؤال پیش می آید که ما که نمی توانیم از این عالم آسمانها و زمین بیرون برویم، آیا قدرتی هم نیست که ما را از آسمان و زمین (اینجایی که ما الان هستیم، این عالم محسوس ما) بیرون ببرد؟ می گوید: «الا بسلطان»؛ بله اگر شما به آن مقام (عالم ماورای این دنیا و مقام ربوبی) برسید، اصلا مقام شما مقام مافوق آسمانها و زمین خواهد شد. این همان است که گفت:
آن که رست از جهان فدک چه کند *** آن که جست از جهت فلک چه کند
مسأله ای است که آیا انسان می رسد به مقامی که از جهان جهات بیرون برود؟ اقطار آسمانها و زمین، عالم جهات است یعنی عالم ابعاد. مسلما اگر انسان بخواهد در این جهات حرکت کند هیچ گاه خارج نمی شود. ما می خواهیم از این طرف برویم تا خارج شویم، هر چه برویم ملک خداست، از این جهت خارج شویم، باز ملک خداست، از این جهت هم همین طور. ولی ممکن است انسان به مرحله ای برسد که از جهت خارج باشد، اصلا مافوق جهت باشد، اینجا دیگر برای او آسمان و زمین به شکلی مطرح نیست. آیه در واقع می خواهد به این مطلب اشاه کند که خدا یک چنین قدرتی هم دارد که بعض انسانها اصلا از جهت خارج می شوند یعنی مافوق جهت قرار می گیرند.