نقش صوفیه در بسط فرهنگ اسلامی در هند

در کتاب "اسلام، صراط مستقیم" مقاله "فرهنگ اسلامی در هند و پاکستان" به قلم آقای مظهرالدین صدیقی در این باره آمده است که: صوفیان بیش از علمای مذهبی محبوبیت داشتند زیرا از دخالت در امور سیاسی اجتناب می نمودند و حال آنکه علما گاه گاهی محدودیت هایی در کار سلاطین ایجاد می کردند. فرمانروایان دهلی عموما مرید و هوادار صوفیه بودند.
سالار مسعود غازی و شیخ اسماعیل، دو صوفی مشهوری که در قرن پنجم هجری به هندوستان آمدند علی رغم حکام غیر مسلمان آن عصر هزاران نفر از هندوان را مسلمان کردند. صوفی بزرگ دیگری به نام معین الدین که در سمرقند تولد یافته و کمی قبل از سلسله غوری به هند آمده بود، طریقه صوفیان چشتیه را در آن سامان بنیان نهاد که امروز نیز این طریقه یکی از بزرگترین طریقه های تصوف در پاکستان و هند به شمار می رود. قبر وی در اجمیر همه ساله زیارتگاه صدها هزار مسلمان و هندو است.
طریقه سهروردیه که متعاقب چشتیه در هند به وجود آمد، از جهت ملاحظه و تأکید زیاد در انجام دستورات دینی با چشتیه اختلاف سلیقه داشت، زیرا سهروردیه با انواع رقص و سماع مخصوص که در سایر فرق صوفیه متداول بود مخالفت می کردند. علاوه بر اینها دو طریقه مشهور دیگر نیز به نام های قادریه و نقش بندیه در دوره پیش از مغول به هند آمده و نفوذ کامل به دست آوردند (هزاره شیخ طوسی، ج1، ص365) این صوفیان که اسلام را در آن منطقه نشر دادند عموما و یا غالبا ایرانی بودند.