امدادهای الهی و نسبت آن با تفکر مادی و معنوی

تفاوت تفکر مادی و تفکر الهی در این است که از نظر یک نفر مادی در حساب عالم هیچ گونه تفاوتی میان راه حق و راه ناحق نیست. عدل و ظلم، حق و ناحق، خوبی و بدی از نظر نظام کلی و جملی عالم، حساب خاصی ندارد. گوش جهان به این معانی و مفاهیم بدهکار نیست. اساسا جهان چشم و گوش و عقل و هوشی ندارد که به این چیزها برسد و آن را که در راه حق و عدالت و اخلاق و انسانیت و نیکوکاری و اخلاص گام بر می دارد تأیید کند و آن را که در این راه گام بر نمی دارد تأیید نکند. ولی از نظر انسان الهی، در حساب کلی جهان میان این دو تفاوت است. حقیقتی در کار است و به حمایت مردان راه حق بر می خیزد.
ما در کتاب انسان و سرنوشت تحت عنوان تأثیر عوامل معنوی در سرنوشت گفته ایم که: "از نظر جهان بینی مادی، عوامل مؤثر در اجل، روزی، سلامت، سعادت و خوشبختی منحصرا مادی است. تنها عوامل مادی است که اجل را دور یا نزدیک می کند، روزی را توسعه می دهد یا تنگ می کند، به تن سلامت می دهد یا می گیرد، خوشبختی و سعادت را تأمین یا نابود می کند، اما از نظر جهان بینی الهی علل و عوامل دیگری که عوامل روحی و معنوی نامیده می شوند نیز همدوش عوامل مادی در کار اجل و روزی و سلامت و سعادت و امثال اینها مؤثرند. از نظر جهان بینی الهی، جهان یک واحد زنده و با شعور است، اعمال و افعال بشر حساب و عکس العمل دارد، خوب و بد در مقیاس جهان بی تفاوت نیست، اعمال خوب یا بد انسان مواجه می شود با عکس العمل هایی از جهان که احیانا در دوره حیات و زندگی خود فرد به او می رسد..."
هم در آن کتاب گفتیم: "از نظر مادی سنن تشریعی یعنی مقرراتی که باید بشر به آنها عمل کند حساب مخصوصی در میان سنن تکوین ندارد، حق و باطل، درست و نادرست، عدالت و ستم یک جور حساب دارد. جهان نسبت به طرفداران آنها بی طرف است. اما از نظر مکتب الهی جهان نسبت به این امور و طرفداران آنها بی طرف نیست: طرفدار اهل حق و عدالت و درستی و صاحبان آرمان های مقدس است. یک نفر مادی هر اندازه به مسلک و روش و آیین خود مؤمن و معتقد باشد و هر اندازه آرمانش مقدس و عمومی و دور از خودخواهی و نفع پرستی باشد بیش از این عقیده ندارد که به هر اندازه سعی و کوشش و مجاهدت در راه تحقق بخشیدن به آرمان خود به خرج دهد نتیجه می گیرد، اما یک نفر مسلمان مؤمن و معتقد عقیده دارد که جهان طوری ساخته شده که اگر او در راه حق و حقیقت فداکاری کند دستگاه جهان به حمایت او بر می خیزد و او را از پشتیبانی خود بهره مند می کند. صدها هزار برابر نیرویی که او در راه هدف مقدس خود مصرف می کند نیروی ذخیره در جهان هست که در چنین شرایطی به یاری او به کار می افتد. از نظر مکتب مادی یک نفر طرفدار حقیقت و عدالت همان قدر باید به اثر فعالیت خود مطمئن و امیدوار باشد که یک نفر طرفدار ظلم و باطل به فعالیت های خود و اثر آنها مطمئن است. زیرا به عقیده او از نظر جهان و جریان کلی عالم فرقی میان این دو نفر نیست. ولی از نظر مکتب الهی بین این دو تفاوت بسیار است."