جنگ خیبر

با استقرار حکومت اسلامی در مدینه، یهودیان دشمنی خود را با اسلام و پیامبر اکرم (ص) و مسلمانان به شکل های گوناگون نشان می دادند. یهودیانی که در مدینه و اطراف آن ساکن بودند، به دلیل پیمان شکنی و توطئه، از سوی پیامبر اکرم (ص) به عواقب ناگواری نظیر اعدام، آوارگی و تبعید از مدینه گرفتار شدند و برخی از آنها در منطقه ای به نام خیبر و وادی القری که جلگه وسیع و حاصلخیزی در 32 فرسخی شمال مدینه است، سکونت گزیدند. با این حال، بعضی اقدامات یهودیان که منجر به حوادثی چون جنگ خندق شد و نیز احتمال همدستی آنها با کسری (پادشاه ایران) و قیصر روم، پیامبر (ص) را بر آن داشت که هرچه زودتر آتش فتنه آنها را برای همیشه خاموش کند. به همین جهت دستور حمله به سوی دژهای یهودیان را صادر کرد. فردی به نام غیله لیثی را جانشین خود در مدینه قرار داد، پرچم سفیدی به دست امام علی (ع) داد و همراه مسلمانان عازم خیبر شد. لشگر مسلمانان 1600 نفر بود که 200 سواره نظام داشت. پیامبر (ص) هنگامی که به سرزمین خیبر رسید، این گونه دعا کرد: «ای خدای آسمانها و آنچه در زیر آنها قرار دارد! ای خدای زمین ها و آنچه بر آنها سنگینی افکنده است! از تو خوبی این آبادی و خوبی ساکنان آن و خوبی هر آنچه را که در آن هست می خواهیم و از بدیهای این آبادی و ساکنانش و آنچه در آن است به تو پناه می بریم.»
روز اول و دوم، پیامبر (ص) برای فتح دژها به ترتیب ابوبکر و عمر ابن خطاب را مأموریت داد، ولی آنها بدون نتیجه به حضور پیامبر (ص) برگشتند. پیامبر (ص) فرمود: «فردا این پرچم را به دست کسی می دهم که خدا و پیامبر را دوست دارد و خدا و پیامبر نیز او را دوست دارند و خداوند این دژ را به دست او می گشاید. او مردی است که هرگز پشت به دشمن نکرده و از صحنه نبرد نمی گریزد.» صبحگاهان علی (ع) را احضار کرد و دست بر دیدگان دردناک او کشید و دردش را تسکین داد به طوری که علی (ع) تا آخر عمر به درد چشم مبتلا نشد. علی (ع) روانه دژها شد درحالی که زره محکمی بر تن داشت و شمشیر ذوالفقار را در دست گرفته بود. او مرحب خیبری و برادرش را به هلاکت رساند و چون سپرش را در حین نبرد از دست داده بود، در یکی از دژها را از جا کند و تا پایان جنگ، از آن به جای سپر استفاده کرد. علی (ع) در این زمینه می فرماید: «من در قلعه را هرگز با نیروی بشری از جا نکندم، بلکه در پرتو نیروی الهی و با اتکاء به نفسی که آرامش ایمان و لقا‎‍ء الله در آن رسوخ کرده، این کار را انجام دادم.» با دلاوری مسلمانان، دژهای هفتگانه خیبر که عبارت بودند از «ناعم، قموص، کتیبه، نسطاة، شق، وطیح، سلالم» یکی پس از دیگری فتح شد. در این نبرد جمع زیادی از دلاوران یهود به دست حضرت علی (ع) و سایر رزمندگان سپاه اسلام به هلاکت رسیدند. جمعی از مسلمانان از جمله محمود بن مسلمه انصاری به شهادت رسیدند و جمعی نیز مجروح شدند. تعدادی از زنان با اجازه پیامبر (ص) در جبهه حاضر شدند و به یاری مسلمانان و پرستاری از مجروحان جنگی پرداختند. پس از پیروزی مسلمانان، غنائم میان آنها تقسیم شد و پیامبر همه یهودیان را از شبه جزیره تبعید کرد تا برای همیشه از قلمرو مسلمانان خارج شوند.