توحید شرط قبولی اعمال

خداوند درباره رد کردن اعمال مستکبران می فرماید: «وَ قَدِمْنَآ إِلَی' مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَـ'هُ هَبَآءً مَنثُورًا؛ و به سراغ اعمالی که کرده اند می رویم و آن را چون گردی پراکنده بر باد می دهیم» (فرقان/ 23). اعمالی را که کفار و مشرکین انجام می دهند، چون برای ما نبوده، برای رضای ما و تقرب به ما نبوده بلکه برای نیات مادی و دنیوی و ریا و سُمعه و آوازه و خودپسندی و خودخواهی و برای ثبت نام آنها در تاریخ تمدن و علم الاجتماع و گرفتن جوائز بین المللی و تحصیل افتخار ملی و غرور وطنی و امثال این دعاوی پست و بی بنیاد بوده است، لذا در نزد ما ارج و ارزشی ندارد. ما با اراده متین خود قاصداً و عامداً به اعمال آنها توجه کردیم و تمام آنها را متلاشی و مضمحل و مانند گرد و خاشاک و غبار، در فضای بزرگ پراکنده و متفرق ساختیم. این اعمال پراکنده شده چون دارای اصالت کلمه توحید نیست، متکی بر اصل و پایه راستینی نخواهد بود، لذا بر اساس عالم کثرت و اعتبار واهی، متفرق گشته و ابداً دستی از صاحبان خود نخواهند گرفت.
«أَصْحَـابُ الْجَنَةِ یَوْمَئِذٍ خَیْرٌ مُسْتَقَرًا وَ أَحْسَنُ مَقِیلاً؛ آن روز جایگاه اهل بهشت بهتر و استراحتگاهشان نیکوتر است» (فرقان/ 24). افراد بهشتی که امید لقاء ما را داشته اند و بر آن اصل اصیل زندگی دنیوی خود را بنا نهاده و برنامه اجتماع و خلوت و جلوت و سائر رشته های امور خود را بنیادگذاری نموده اند، در آن هنگام (هنگام نزول فرشتگان مرگ) در بهترین مقر و مأوائی مطمئن و آرام بدون دغدغه و وسواس و خواطر شیطانیه آرام و مستقر خواهند بود و به بهترین وجهی در استراحتگاه وصول به مقصد أقصی و منزل أسنی در استراحت خواب دلنشین و دلپسند که خواب قیلوله است مستقر و مطمئن خواهند بود.
این آیه راجع به برزخ است چون مَقیل یا به معنای قَیْلولَة است یعنی خوابیدن قبل از ظهر، و یا به معنای اسم مکان است مثل مَبیت یعنی محل خواب قیلوله و محل بیتوته. زیرا آیاتی که در آن، زمان، مانند صبح و عصر و ظهر و غیرها آمده باشد، اختصاص به برزخ دارد. تلازم بین موت دنیوی و حیات برزخی و بین موت برزخی و حیات قیامتی گرچه در عالم برزخ خواب نیست، اما، خواب نیست نسبت به دنیا، نه بطور مطلق.