وی در سال ششصد و بیست و سه هجری قمری در «جوین» از توابع خراسان به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلاتش از آن جا که پدر و برادرش به شغل دیوانی مشغول بودند، وارد کارهای دیوانی شد. او پیش از حمله هلاکو خان به ایران، سفرهایی به مغولستان انجام داده بود. در سال ششصد و پنجاه و هفت هجری قمری به دنبال فتح بغداد توسط هلاکو خان، او حکومت عراق را به عطاملک جوینی واگذار کرد و جوینی تا سال ششصد و هشتاد هجری قمری حاکم عراق بود.
با حضور او در دستگاه اداری مغولان، اقدامات بی رحمانه آنان علیه مردم کاهش یافت و از تباه شدن آثار فرهنگی ایران تا اندازه ای جلوگیری شد. عطاملک بیست و چهار سال اداره عراق را به عهده داشت تا اینکه بر اثر دسیسه های دشمنانش خان مغول بر او بدبین شد و او را بر کنار کرد. مهم ترین اثر عطاملک جوینی کتاب تاریخ جهان گشا است که در آن به شرح جنگ های چنگیز خان و هلاکو خان مغول و شرح جنایات آنان پرداخته است. از خدمات او می توان به احداث نهر نجف اشاره کرد. این مورخ بزرگ در چنین روزی در پنجاه و هشت سالگی درگذشت.