هانری کربن

هنری کربن، فیلسوف و دانشمند غربی، رئیس انستیتوی فرانسه و ایران در تهران و استاد دانشگاه سوربن فرانسه، سال 1903 میلادی بدنیا آمد. او چهارده سال در فرانسه فلسفه خوانده بود، به خصوص فلسفه "هگل" را خوب می شناخت و یکی از کسانی بود که "هیدگر" را عمیقا می شناخت و با حوزه های مهم فلسفه در غرب، کاملا آشنا بود و از فیلسوفان بزرگی از جمله؛ ادموند هوسرل، ارنست کاسیرر، امیل بریه، اتین ژیلسون و لویی ماسینیون بهره های علمی و فلسفی داشت. خودش را شاگرد "لویی ماسنیون" مستشرق عرفان شناس می داند و دلبستگی زیادی به او دارد. توسط این استاد با "شهاب الدین سهروردی و مکتب اشراق آشنا شد و لویی ماسینیون به او گفته بود که تو بعد از من، باید جانشین من در رشته عرفان اسلامی باشی. بعدها "کربن" به ترکیه رفت و مقارن شروع جنگ جهانی دوم، در کتابخانه استانبول به کتابهای شیخ اشراق (سهروردی) برخورد و تمام مدت جنگ، به مطالعه آثار او پرداخت. این مکتب به شدت، توجه او را جلب کرد بطوری که بیشتر تألیفات کربن، درباره شیخ اشراق است.
کربن به خاطر تفننی که در مطالعات خودش داشت به مطالعه درباره اسماعیلیه پرداخت و کم کم جهت مطالعات او، به طرف صدرالمتالهین و عرفای ایرانی کشیده شد. او در فلسفه اسلامی اطلاعات کافی دارد و فقط از جنبه تاریخ به فلسفه نپرداخته است و چون بخشی از عمرش را در ایران و خاورمیانه گذراند و به حکمت و فلسفه الهی، علاقه خاصی داشت تمام مدتی را که به ایران می آمد، همیشه با کسانی که از فلسفه اطلاع داشتند، تماس داشت و با متفکرین چون مرحوم آیت الله علامه طباطبائی، سید جلال الدین آشتیانی، مهدی الهی قمشه ای، سید کاظم عصار، و سید حسین نصر، به گفتگو درباره فلسفه اسلامی و بخصوص حکمت صدرایی پرداخت.

اعتقادات مذهبی
هانری کربن، معتقد بود که هر عارفی باید شیعه باشد به این دلیل که پایه و اساس ولایت در کلمات اهل بیت پیغمبر و علی (ع) است و مطابق احادیث عترت که عام و خاصه از پیغمبر و اولیاء او نقل کرده اند، یکی از اقطاب وجود در هر زمانی تا ظهور قیامت، خاتم اولیای خاص یعنی "مهدی موعود" (عج) است که به تصریح روایات، وجود آن حضرت از شروط قیامت است. او عقیده داشت که خلافت مانند خلافت مقام پیغمبر و دیگر ائمه هدی، بلاواسطه است. (این عقیده او بنابر روایت نبوی است). مطالعات او درباره تشیع خوب بود، و چون مطالعاتی در تطبیق درباره تشیع و ادیان و مذاهب دیگر مانند مسیحیت داشت، در شیعه این مزیت را می دید که همیشه شخصی رابطه بین حق و خلق هست. رابطی که یا غایب است مانند حضرت مهدی (ع) در این زمان، و یا حاضر مانند دیگر ائمه معصومین در زمان خودشان.

فعالیت های علمی
او استاد شیعه شناسی در دانشگاه سوربن فرانسه و مدیر بخش تحقیق در مدرسه عالی مطالعات همین دانشگاه، مدیر بخش ایران شناسی انجمن ایران و فرانسه بود. کربن، غرب را با سهروردی و ملاصدرا آشنا کرد بطوری که او از برجسته ترین مفسران غربی حکمت معنوی ایران و فلسفه اسلامی شناخته شد. از دیگر فعالیت های علمی او، سخنرانی او در سال 1349 شمسی در ایران، در دانشگاه مشهد است که موضوع سخن او "ولایت در شیعه" و هم چنین عقیده امامیه در بین فرق اسلامی به ضرورت وجود انسان کامل در هر زمانی بود. او مدت 25 سال هر ساله به ایران می آمد که یک سال به تشویق او، سیدجمال الدین آشتیانی، اقدام به گردآوری، تصحیح و انتشار مجموعه منتخبات فلسفی، که از 45 نفر حکما و عرفای نامدار از عصر میرداماد و میرفندرسکی تا زمان حاضر است، کرد که به همت این فیلسوف بزرگ یعنی هنری کربن به فرانسه ترجمه شد و قسمتی از آن به طبع رسید که ادامه آن با کسالت های مزاجی او، توأم شد و بعد چهار جلد آن ترجمه شد.
بنا به نظر سید جمال الدین آشتیانی، چیزی که کربن را به طرف فلسفه شرق و به خصوص عرفان اسلامی کشاند، سرخوردگی از فلسفه غرب بود که در چارچوب آن فلسفه، به نتیجه ای که رضایتش را جلب کند، نرسده بود. هانری، فلسفه را در سطح وسیع تدریس می کرد و به یک معنا جامعیت داشت. در یک دوران "اربعین قاضی سعید قمی" را نیز تدریس می کرد. تازه او از جوانی به فلسفه نپرداخته بود وگرنه مثل فیلسوفان بسیار بزرگ می توانست منشأ آثار بسیار خوب دیگری باشد.

آثار
- تاریخ فلسفه اسلامی
- فلسفه ایرانی
- فلسفه تطبیقی
- اسلام ایرانی (4 جلد)
این مرد بزرگ در سال 1979 میلادی، در سن 76 سالگی از دنیا رفت.