نظم اللئالی معروف به سوال و جواب از علامه محمد باقر مجلسی
این کتاب یکی از آثار بسیار نفیس و گران قدرعلامه ملا محمد باقر مجلسی است که گویای مقام علمی و اجتماعی ایشان است و نشانه ای است از مقام فقاهت و مرجعیت ایشان در دوران خویش. این کتاب جنبه ی رساله ی علمیه برای زمان حاضر ندارد بلکه جنبه ی مقام فقهی و نظری علامه مجلسی ملحوظ است و برای اطلاع ازنظریات فقهی ایشان می توان به این کتاب مراجعه نمود و این کتاب مخصوص صاحب نظران و اهل علم و مجتهدان می باشد.
معرفی اجمالی نویسنده:
علامه ملا محمد باقر مجلسی در دار السلطنه اصفهان متولد شد. تولد ایشان در خانواده ی علم و فضیلت و در عصر مرجعیت میرداماد فقیه و فیلسوف نامی اتفاق افتاد. علامه مجلسی در اواسط نیمه دوم سده ی یازدهم هجری و ده سال اول سده ی دوازدهم مشهورترین دانشمند فقیه و محدث نامی شیعه امامی، و شیخ الاسلام اصفهان و سرآمد علمای آن شهر عالم پرور بوده است. علامه سومین پسر ملا محمد تقی مجلسی است که او نیز از مفاخر علمای شیعه است و در اواخر حکومت صفویه با پشت کار فوق العاده و حوصله پر توانش توفیق یافت از راه تألیف و تصنیف کتابها و تدریس علوم و فنون اسلامی و تعلیم و تربیت شاگردان بسیار و اداره امور دینی شیعیان عصر خویش، آن چنان خدمت مثبت و سازنده ای به مردم مسلمان و شیعه ایران کند که هیچ مرجع روحانی دیگری چنین توفیقی نیافته است. بیشتر تحصیلات او در علوم دینی در خدمت پدر بزرگوارش بود و از دیگر استادان او می توان به ملا محمد صالح مازندرانی که شوهر خواهرش بود، ملا حسنعلی شوشتری، میرزا رفیع الدین طباطبائی نائینی، شیخ عبدالله بن شیخ جابر عاملی، ملا محسن فیض کاشانی، سید میرزای جزائری و ... اشاره کرد و از شاگردان علامه مجلسی می توان به سید نعمت الله جزایری – میر محمد صلح خاتون آبادی – حاج محمد اردبیل – میر محمد حسین خاتون آبادی – ملا محمد مجلسی ( پسر عموی علامه ) و ... اشاره کرد. علامه مجلسی دو همسر داشته است که از همسر اول صاحب یک پسر و دو دختر شد و از همسر دوم خود صاحب یک پسر و یک دختر شد. گفته شده که علامه همسر سومی هم داشته که از آن صاحب دو پسر و دو دختر شد. علامه در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان سال 1110 هـ.ق در اصفهان شهر خود به جهان باقی شتافت. ایشان را در کنار مسجد جامع، پایگاهش و نزدیک خانه اش، جنب پدر علامه اش ملا محمد تقی مجلسی مدفون کردند. آرامگاه او در کنار مسجد جامع اصفهان واقع است.
ساختار بندی کتاب:
این کتاب شامل عناوین زیر می باشد:
مقدمه: طریق امتیاز فیما بین مسائل مذکوره – کتاب علم، در طریقه ی استنباط استدلال آداب تحصیل علم و تقلید و حکم مجتهد تجزی – کتاب توحید، یعنی مطالب متعلقه ی به اصل توحید – رساله ی صفات ذات و فعل – رساله ی تحقیق مسأله بدا – رساله ی تحقیق مسأله جبر و تفویض – کتاب حجت، ذکر بعضی امور متعلقه به نبی و وصی – رساله تفسیر آیه کریمه " و السابقون الاولون " – کتاب معاد – احکام نیست – آداب صله ی رحم – کتاب ذکر و دعاء و قرآن – بیان نجاسات – طریق تطهیر آب متنجس و یخ و برف نجس – طریق تطهیر ظروف و زمین و خشت و قالی و نمد و لحاف و ... - حکم غساله ی بدن و جامه و ... – احکام سرایت نجاسات – احکام شک در نجاسات – حکم بواطن و ... – اقسام طهارت – کیفیت وضو – کیفیت غسل – احکام حیض – کیفیت تیمم – اعداد صلوات آداب و احکام جبیره – اوقات صلوات – احکام قبله – احکام لباس مصلی و مکان مصلی – احکام اذان و اقامه – احکام نیت نماز – احکام تکبیرة الاحرام و قیام و قرائت و رکوع و سجود و تشهد و سلام و ... - کیفیت نماز بر وجه تفصیل – فرق زن و مرد در افعال نماز – قواطع صلاة – احکام سهو و شک در نماز – متفرقات احکام سهو و شک – احکام نماز جماعت – احکام نماز جمعه و نماز قضا و نیابت و نماز عید و نماز آیات و نماز استسفا و نافله و ... – آداب صوم و توابع آن – اقسام سفر و قواطع سفر – کتاب زکاة و خمس – آداب فطره ماه مبارک رمضان – بیان مصارف زکات – مصارف خمس و شروط آن – کتاب حج و زیارت – کتاب جهاد – کتاب امر به معروف و نهی از منکر – احکام غیبت – احکام توبه – احکام بیع نقد به نسیه و احکام ربا – کتاب رهن – کتاب ضمان – احکام شرکت – احکام مضاربه – احکام وصیت – احکام وقف – احکام موصی – احکام رضاع – احکام نظر و لمس – آداب خلوت – احکام اولا – احکام نفقات – آداب و شرایط طلاق – کتاب تدبیر و ایمان و نذر و کفارات – احکام جامدات و مایعات – کتاب لقطه –کتاب احیاء موات – کتاب میراث – کتاب قضاء، بیان صفات قاضی – کتاب شهادات – کتاب حدود – کتاب قصاص و دیات – کتاب نواد – و ...
معرفی اجمالی نویسنده:
علامه ملا محمد باقر مجلسی در دار السلطنه اصفهان متولد شد. تولد ایشان در خانواده ی علم و فضیلت و در عصر مرجعیت میرداماد فقیه و فیلسوف نامی اتفاق افتاد. علامه مجلسی در اواسط نیمه دوم سده ی یازدهم هجری و ده سال اول سده ی دوازدهم مشهورترین دانشمند فقیه و محدث نامی شیعه امامی، و شیخ الاسلام اصفهان و سرآمد علمای آن شهر عالم پرور بوده است. علامه سومین پسر ملا محمد تقی مجلسی است که او نیز از مفاخر علمای شیعه است و در اواخر حکومت صفویه با پشت کار فوق العاده و حوصله پر توانش توفیق یافت از راه تألیف و تصنیف کتابها و تدریس علوم و فنون اسلامی و تعلیم و تربیت شاگردان بسیار و اداره امور دینی شیعیان عصر خویش، آن چنان خدمت مثبت و سازنده ای به مردم مسلمان و شیعه ایران کند که هیچ مرجع روحانی دیگری چنین توفیقی نیافته است. بیشتر تحصیلات او در علوم دینی در خدمت پدر بزرگوارش بود و از دیگر استادان او می توان به ملا محمد صالح مازندرانی که شوهر خواهرش بود، ملا حسنعلی شوشتری، میرزا رفیع الدین طباطبائی نائینی، شیخ عبدالله بن شیخ جابر عاملی، ملا محسن فیض کاشانی، سید میرزای جزائری و ... اشاره کرد و از شاگردان علامه مجلسی می توان به سید نعمت الله جزایری – میر محمد صلح خاتون آبادی – حاج محمد اردبیل – میر محمد حسین خاتون آبادی – ملا محمد مجلسی ( پسر عموی علامه ) و ... اشاره کرد. علامه مجلسی دو همسر داشته است که از همسر اول صاحب یک پسر و دو دختر شد و از همسر دوم خود صاحب یک پسر و یک دختر شد. گفته شده که علامه همسر سومی هم داشته که از آن صاحب دو پسر و دو دختر شد. علامه در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان سال 1110 هـ.ق در اصفهان شهر خود به جهان باقی شتافت. ایشان را در کنار مسجد جامع، پایگاهش و نزدیک خانه اش، جنب پدر علامه اش ملا محمد تقی مجلسی مدفون کردند. آرامگاه او در کنار مسجد جامع اصفهان واقع است.
ساختار بندی کتاب:
این کتاب شامل عناوین زیر می باشد:
مقدمه: طریق امتیاز فیما بین مسائل مذکوره – کتاب علم، در طریقه ی استنباط استدلال آداب تحصیل علم و تقلید و حکم مجتهد تجزی – کتاب توحید، یعنی مطالب متعلقه ی به اصل توحید – رساله ی صفات ذات و فعل – رساله ی تحقیق مسأله بدا – رساله ی تحقیق مسأله جبر و تفویض – کتاب حجت، ذکر بعضی امور متعلقه به نبی و وصی – رساله تفسیر آیه کریمه " و السابقون الاولون " – کتاب معاد – احکام نیست – آداب صله ی رحم – کتاب ذکر و دعاء و قرآن – بیان نجاسات – طریق تطهیر آب متنجس و یخ و برف نجس – طریق تطهیر ظروف و زمین و خشت و قالی و نمد و لحاف و ... - حکم غساله ی بدن و جامه و ... – احکام سرایت نجاسات – احکام شک در نجاسات – حکم بواطن و ... – اقسام طهارت – کیفیت وضو – کیفیت غسل – احکام حیض – کیفیت تیمم – اعداد صلوات آداب و احکام جبیره – اوقات صلوات – احکام قبله – احکام لباس مصلی و مکان مصلی – احکام اذان و اقامه – احکام نیت نماز – احکام تکبیرة الاحرام و قیام و قرائت و رکوع و سجود و تشهد و سلام و ... - کیفیت نماز بر وجه تفصیل – فرق زن و مرد در افعال نماز – قواطع صلاة – احکام سهو و شک در نماز – متفرقات احکام سهو و شک – احکام نماز جماعت – احکام نماز جمعه و نماز قضا و نیابت و نماز عید و نماز آیات و نماز استسفا و نافله و ... – آداب صوم و توابع آن – اقسام سفر و قواطع سفر – کتاب زکاة و خمس – آداب فطره ماه مبارک رمضان – بیان مصارف زکات – مصارف خمس و شروط آن – کتاب حج و زیارت – کتاب جهاد – کتاب امر به معروف و نهی از منکر – احکام غیبت – احکام توبه – احکام بیع نقد به نسیه و احکام ربا – کتاب رهن – کتاب ضمان – احکام شرکت – احکام مضاربه – احکام وصیت – احکام وقف – احکام موصی – احکام رضاع – احکام نظر و لمس – آداب خلوت – احکام اولا – احکام نفقات – آداب و شرایط طلاق – کتاب تدبیر و ایمان و نذر و کفارات – احکام جامدات و مایعات – کتاب لقطه –کتاب احیاء موات – کتاب میراث – کتاب قضاء، بیان صفات قاضی – کتاب شهادات – کتاب حدود – کتاب قصاص و دیات – کتاب نواد – و ...
منابع :
نظم اللئالی معروف به سوال و جواب از علامه محمد باقرمجلسی / علامه محمد باقر مجلسی
https://tahoor.com/fa/Article/PrintView/29932