درها و راههای ورود به بهشت در آیات قرآن

معمولا راه ورود به هر خانه و ساختمان، و باغ محصوری، درهای آنها است، بنابراین درهای بهشت راه ورودی آن را مشخص می کند. گاه درها دارای قفلهائی است که باید با کلیدهای ویژه خودش بازگردد، که عرب آن را «مفتاح» و جمع آن «مفاتیح» (یا مقلید و مقالید) می گوید. ولی درها و کلیدها در مورد بهشت مفهوم دیگری به خود می گیرد و اشاره به امور و اعمال و کارهای مفید مخلصانه ای است که سبب ورود در بهشت می شود، البته در آیات قرآن، اشاره سربسته ای به درهای بهشت شده، ولی برداشتهای گسترده ای که در اخبار اسلامی در این زمینه آمده، فرهنگ اسلامی را درباره ارزشهائی که می تواند سبب راه یافتن به این کانون بزرگ رحمت یعنی بهشت گردد به خوبی مجسم می سازد، با این اشاره به قرآن باز می گردیم، و به آیات مختلفی که  در این زمینه رسیده است گوش جان فرا می دهیم:

1- «حتی اذا جاوها و فتحت ابوابها و قال لهم خزنتها سلام علیکم» (زمر/73)

2- «جنات عدن مفتحه لهم الابواب» (ص/50)

3- «و الملائکه یدخلون علیهم من کل باب – سلام علیکم بما صبرتم» (رعد/ 23 و 24)

ترجمه:
1- هنگامی که به آن می رسند درهای بهشت گشوده می شود. و نگهبانان به آنها  می گویند: سلام برشما!

2- باغهای جاویدان بهشتی که درهایش به روی آنان گشوده است.

3- و فرشتگان از هر دری بر آنان وارد می گردید (و به آنها می گویند) سلام بر شما بخاطر صبر و استقامتتان.

تفسیر وجمع بندی:
بهشت در انتظار است!
در نخستین آیه هنگامی که اشاره به حرکت بهشتیان به صورت دستجمعی و گروه گروه به سوی بهشت می کند، می فرمایند: «تا هنگامی که به آن برسند و درهای بهشت گشوده شود، و نگهبانان آن به آنها گویند: «سلام برشما» "حتی اذا جاوها و فتحت ابوابها و قال لهم خزنتها سلام علیکم". از این تعبیر استفاده می شود که به هنگام رسیدن بهشتیان به نزدیکی بهشت، درها گشوده می شوند، و گوئی بهشت در انتظار آنها است و آغوش باز می کند و آنها را به درون خود دعوت می نماید، حتی زحمت گشودن درها برای آنها وجود ندارد.

در آیه بعد همین معنی به تعبیر دیگری منعکس است می فرماید: (آنها به سوی باغهای بهشت باز می گردند) «باغهای جاویدانی که درهایش به روی آنها کاملا گشوده است» "جنات عدن مفتحه لهم الابواب". تعبیر به «مفتحه» با توجه به اینکه از باب تفعیل است و در این گونه موارد مفهوم کثرت و تأکید را دارد ممکن است به این معنی باشد که نه یک در، بلکه همه درها نه به صورت نیم گشوده، بلکه کاملا گشوده،  در برابر آنها قرار دارد. آیا این درها به خودی خود گشوده می شود گوئی دارای روح و حیات است و با نزدیک شدن بهشتیان به عنوان ادای احترام، خود به خود گشوده می شود؟ یا اینکه تنها با قصد و اراده و فرمان و بدون نیاز به هیچ واسطه دیگر باز می گردد، یا فرشتگان و خازنان به علامت احترام قبلا آن را گشوده و برکنار در ایستاده و انتظار مقدم آنها را می کشند، همانگونه که ما نسبت به میهمانانی که بسیار عزیز و محترمند چنین می کنیم. اختمال اول مناسبتر به نظر می رسد، و ذکر صیغه مجهول می تواند اشاره ای به آن باشد، و در عین حال انتظار فرشتگان خازنان بهشت بر کنار درها نیز متناسب با آیه اول است.

بالاخره در سومین و آخرین آیه، سخن از ورود فرشتگان از درهای مختلف بهشت است، و این بعد از استقرار بهشتیان در بهشت می باشد، می فرماید: «فرشتگان از هر دری بر آنها وارد می شوند، و به آنها می گویند: درود برشما! به خاطر صبر و استقامتتان» "و الملائکه یدخلون علیهم من کل باب سلام علیکم بما صبرتم".  آیا معنی این سخن آن نیست که تمام اعمال صالح که در حقیقت درهای بهشتند در صبر و استقامت خلاصه می شوند؟ (دقت کنید).