دلایل عالم بودن خداوند

دانشمندان و علماء عقاید و مذاهب، از راههای گوناگونی علم خدا را ثابت کرده اند؛ و ما از میان آنها به دو دلیل اشاره می کنیم:

1-  آفریننده یک دستگاه قطعا از تمام ریزه های آن آگاهی کامل دارد. آیا می توان گفت سازنده یک هواپیما از قسمتهای علمی و فنی  آن بی خبر بوده است، یا نویسنده یک دائره المعارف از محتویات آن بی اطلاع می باشد؟ هرگاه مصنوعی براساس نقشه و اندزه گیری و دقت و بررسی و نظم و ترتیب ساخته شود، ما از این خصوصیات به عالم بودن سازنده آن پی می بریم؛ بنابراین از اینکه تمام موجودات جهان از اتم تا کهکشان طبق نقشهو قوانین منظمی آفریده شده است، بخوبی می توانیم دریابیم که جهان هستی از مبداء دانا و عالمی سرچشمه گرفته است. نظام هر ورقی از اوراق این کتاب بزرگ یعنی جهان هستی، گواهی می دهد که آفریننده آن از تمام خصوصیات وجودی آنها آگاه بوده است، قرآن مجید همین دلیل را با لطافت خاصی بیان کرده است: "الا یعلم  من خلق و هو اللطیف الخیر" (سوره ملک / آیه 14)، «آیا خداوندی که موجودات این جهان را آفریده است ازخصوصیات آنها آگاه نیست؟»

2- دلیل دوم بر علم گسترده خدا و آگاهی او از همه موجودات و رویدادهای جهان، همان احاطه و نامتناهی بودن وجود او است؛ زیرا وجودی که در همه جا حاضر باشد طبعا از همه چیز آگاه است، همانطور که اگر وجودی محدود به زمان خاص یا مکان خاصی باشد  از غیر آن زمان و مکان آگاهی نخواهد داشت.

به این مثالها توجه کنید: حشره ریزی با دیدگان کم فروغ خود روی قالی رنگارنگ راه می رود، این حشره در هر لحظه فقط یک نفش و یک رنگ را مشاهده می کند و فقط از نقطه خاصی از سطح آن فرش آگاه است. ولی انسانی که در کنار آن قالی ایستاده با دیدگان پرفروغ خود، همه رنگها و نقشه سطح فرش را می بیند و از همه نقاط آن آگاه است. فرق آن حشره و این انسان در مثال مذکور  این است که حشره احاطه به همه فرش ندارد ولی انسان احاطه به آن دارد.

در اطاق کوچکی نشسته ایم که فقط روزنه کوچکی به بیرون دارد و از آن روزنه به خارج می نگریم؛ ناگهان قطار شتری از کنار این اطاق می گذرد، ما از این روزنه در هر لحظه یک شتر بیشتر نمی بینیم ولی کسانی که روی پشت بام این اطاق هستند تمام قافله و شتران را یک جا و در حال حرکت می بینند.

وضع بشر نسبت به گذشته و آینده و نیز نسبت به بسیاری از موجودات جهان همانند  کسی است که از روزنه قافله بسیار عظیم شتر ها را می نگرد و یا حشره ای که فقط از یک سانتیمتر این جهان خبر دارد. اما خدای بزرگ  که آفریننده جهان هستی است و هیچگونه محدودیت زمانی و مکانی غیره در او فرض نمی شود مانند آن شخصی است که روی بام اطاق نشسته و همه کاروان را می بیند. قرآن مجید هم با بیانهای مختلف علم خدا و بی پایان بودن آن را  بیان می کند:
"خلق کل شیء و هو بکل شیء علیم" ( سوره انعام/آیه 101)، «خدا همه چیز را آفریده است و به همه چیز عالم است.»

"عالم الغیب لایعزب عنه مثقال ذره "( سوره سبا / آیه 3)، «هیچ چیز از او مخفی نیست.»