بررسی آیات سخن گفتن حضرت شعیب (ع) با گذشتگان، در بحث ارتباط ارواح

آیاتی از سوره اعراف بیانگر صحبت کردن حضرت شعیب (ع) با ارواح گذشتگان است. قرآن کریم می فرماید:

«فأخذتهم الرجفه فأصبحوا فی دارهم جاثمین»، (سوره اعراف/ آیه 91)، «زمین لرزه آنان را فرا گرفت، و در خانه های خود هلاک شدند».

«الذین کذبوا شعیبا کأن لم یغنوا فیها الذین کذبوا شعیبا  کانوا هم الخاسرین»، (سوره اعراف/ آیه 92)، «گروهی که شعیب را تکذیب کردند، تو گویی در آن دیار نبودند. گروهی که او را تکذیب کرده اند، زیانکاران بودند».

«فتولی عنهم و قال یا قوم لقد أبلغتکم رسالات ربی و نصحت لکم فکیف آسی علی قوم کافرین» (سوره اعراف/ آیه 93)، «از آنان روی برتافت و گفت: ای قوم من، من پیام های خدایم را رسانیدم و شماها را نصیحت کردم چگونه بر گروهی که کافرند، اندوه بخورم؟»

در آیات یاد شده دو نوع سخن به میان آمده است: 

1. کلامی که می تواند بیدار کننده دیگران باشد.

2. سخنی که مقصود از آن، توبیخ مخاطب باشد، و کاری با دیگران نداشته باشد، این دو نوع سخن و یا دو نوع خطاب در آیه های سوره اعراف به روشنی به چشم می خورد. آیه «الذین کذبوا شعیبا کأن لم یغنوا» از آیاتی است که می تواند به دیگران هشدار دهد که سرانجام کافران چگونه است. درست است که مضمون این آیه را شعیب نگفته است ولی خود این کلام از نوع سخنان بیدار کننده و هشدار دهنده است، دقت در این سخن می تواند به شناسایی دو نوع سخن کمک شایانی کند و انسان با لطف قریحه، سخنی را که هدف از آن دیگری است، از سخنی که هدف از آن خود مخاطب است تمیز می دهد، و نتیجه این می شود که هدف از «فتولی عنهم و قال یا قوم»، توبیخ عذاب دیدگان است نه تفهیم دیگران و حاضران و نجات یافتگان.