قرآن

قرآن، اسم کتاب مقدس و آسمانی اسلام است که از طرف خداوند توسط فرشته وحی (جبرئیل) بر آخرین پیامبر، حضرت محمد (ص) در شب بعثت نازل شده است. این کتاب که بزرگترین معجزه پیغمبر خاتم است، هم کتاب هدایت و راهنما و هم کتاب وعظ و پند برای همه مردم دنیاست. الفاظ این کتاب به صورت عربی و بر وفق آنچه در لوح محفوظ ثبت است، یکبار به طور اجمال و دفعتا بر قلب (قوای دراکه) پیامبر اکرم در یکی از شبهای دهه آخر ماه رمضان (لیلة القدر) نازل شده و یکبار هم به طور تفصیل و تدریج در طول 23 سال دوران پیغمبری آن حضرت فرود آمده است. طبق دقیق ترین آمار، تعداد کل کلمات قرآن 77807 کلمه و 3820686 آیه و 114 سوره و 30 جزء می باشد. این اختلافی که در شماره آیات است فقط مربوط به این است که در بعضی قرآن ها، 2 آیه یک آیه حساب شده و در بعضی قرآن ها، 2 آیه همان دو آیه به حساب آمده است.
آیات قرآنی به مکی و مدنی یعنی آیاتی که در مکه و حوالی آن و مدینه و اطراف آن نازل شده است و به محکم و متشابه یعنی آیاتی که معنای آن واضح و بدون ابهام و آیاتی که معنای باطنش در ظاهر، واضح نیست و ناسخ و منسوخ یعنی آیاتی که یکی از احکام آیات قبل خود را نسخ کرده و آیات منسوخ یعنی احکام آیاتی که توسط آیه بعد از خود نسخ شده اند، تقسیم شده اند. هر زمان که آیه ای بر پیامبر نازل می شد، آن حضرت بر اصحاب خود می خواندند، عده ای از آنها فورا با نوشت افزارهای بسیار ساده و ابتدائی با خطی که هیچ نقطه و علامتی نداشت (خط کوفی)، آن را بر پوست و چوب درخت خرما و یا بر استخوانهای شانه و دنده گوسفند و یا چرم و یا کمی کاغذ می نوشتند، البته این کتابت با نظارت مستمر و مستقیم خود پیغمبر بود و عده ای از صحابه هم آن آیات را حفظ و از بر می کردند و لذا در زمان حیات پیغمبر نوشته می شد ولی به صورت پراکنده بود و مدون نبود تا اینکه بعد از رحلت پیامبر، در زمان ابوبکر که با شورشیان برگشته از اسلام و پیامبران دروغین جنگ شد که به جنگهای «رده» مشهور است، عده ای از این حافظان قرآن کشته شدند و این ضایعه عظیمی در جامعه نوپای اسلام بود، از این رو ابوبکر اقدام کرد تا (زیدبن ثابت) یکی از کاتبان جوان را مأمور کند تمام نوشته های پراکنده قرآنی را جمع نماید. زید قرآن را به شکل صحیفه صحیفه جمع آوری کرد، آن را در جعبه ای نهادند و کسی را مأمور و نگهبان آن کردند.
این جمع آوری حداکثر تا سال 13 هجری قمری تا زمانی که ابوبکر زنده بود طول کشید. بعدا طبق وصیت ابوبکر در اختیار عمر قرار گرفت و بعد از عمر، عثمان در سال 24 قمری به خلافت رسید، در زمان او با فتوحات شگرف مسلمانان و رفتن قرآن به سرزمین های دیگر، اختلافات و مشکلات زیادی در قرائت قرآن پیش آمد و این زنگ خطری برای عثمان بود تا قرآن و جامعه اسلامی را از خطر پراکندگی برهاند. لذا عثمان انجمنی را مأمور کرد که با نظارت مستقیم و اشراف کامل علی بن ابیطالب (ع) تمام قرآن را گردآوری و تدوین نمایند و به این ترتیب کار نهایی قرآن، بر مبنای صحایف بازمانده از رسول الله (ص) و نسخه های اختصاصی که نزد بعضی افراد بود و با تکیه به حفظ حافظان و شهادت شاهدان، انجام شد و مصحف امام یعنی مصحف نمونه و رسمی و نهایی که معروف به مصحف عثمانی بود در فاصله 4 تا 5 سال پایان پذیرفت.
محتوای این کتاب آسمانی بسیار متعدد و متنوع و بی نظیر است و شامل مسائل توحید، نبوت، آفرینش آسمانها و زمین، اشاره به شرایع و کتب پیشین، شگفتی های آفاق و انفس، بحث درباره شیطان و جن و موضوع معاد و مسائل پس از آن و بهشت و دوزخ و دنیا و آخرت، احکام اخلاقی، احکام فقهی و وعظ و پند و قصص انبیاء و اقوام گذشته و عبرت از اینها و وصف فرشتگان و وصف انسانها و اعمال آنها و صدها و صدها موضوع دیگر که طبق ساختار ظاهرا ناپیوسته، همه و همه در کنار همدیگر آمده است. این قرآن به زبان عربی بسیار شیوایی است که مایه اعجاب فصحای عرب و بعدها اقوام دیگر شده و در تاریخ زبان عربی، سابقه و همانندی نداشته و هیچکس نتوانسته یک آیه یا یک سوره مانند آن را بیاورد. از هر گونه خطا و افزود و کاست محفوظ بوده یعنی هیچ تحریفی در آن صورت نگرفته است. متن آن مقدس و متواتر و قطعی الصدور است. تلاوت آن مستحب مؤکد می باشد و ایمان به آن به توصیفی که گفته شد از ضروریات دین اسلام و مذهب تشیع است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا