دین اسلام و فکر ریاضت و رهبانیت

اسلام خوشبختانه یک طرز تفکر و جهانبینی روشن دارد، نظرش درباره‏ انسان و جهان و لذت روشن است و به خوبی می‏توان فهمید که آیا اندیشه رهبانیت در جهانبینی اسلام وجود دارد یا نه. ما منکر نیستیم که رهبانیت و ترک لذت در نقاطی از جهان وجود داشته‏ است و شاید بتوان پوشش زن را در جاهائی که چنین فکری حکومت می‏کرده‏ است از ثمرات آن دانست، ولی اسلام که پوشش را تعیین کرد نه در هیچ جا به چنین علتی استناد جسته است و نه چنین فلسفه‏ ای با روح اسلام و با سایر دستورهای آن قابل تطبیق است. اصولا اسلام با فکر ریاضت و رهبانیت سخت مبارزه کرده است و این مطلب‏ را مستشرقین اروپائی هم قبول دارند. اسلام به نظافت تشویق کرده، به جای‏ اینکه شپش را مروارید خدا بشناسد گفته است: «النظافة من الایمان». پیامبر اکرم شخصی‏ را دید در حالی که موهایش ژولیده و جامه ‏هایش چرکین بود و بدحال می‏نمود. فرمود: «من الدین المتعة؛ تمتع و بهره بردن از نعمتهای خدا جزو دین است». و هم آنحضرت فرمود: «بئس العبد القاذوره؛ بدترین بنده شخص چرکین و کثیف است».
امام علی (ع) فرمود: «ان الله جمیل یحب الجمال؛ خداوند زیبا است و زیبائی را دوست می‏دارد». امام صادق (ع) فرمود: خداوند زیبا است و دوست می‏دارد که بنده ‏ای خود را بیاراید و زیبا نماید و بر عکس، فقر را و تظاهر به فقر را دشمن می‏دارد. اگر خداوند نعمتی به‏ شما عنایت کرد باید اثر آن نعمت در زندگی شما نمایان گردد. به آنحضرت‏ گفتند چگونه اثر نعمت خدا نمایان گردد؟ فرمود: به اینکه جامه شخص نظیف‏ باشد، بوی خوش استعمال کند، خانه خود را با گچ سفید کند، بیرون خانه‏ را جاروب کند، حتی پیش از غروب چراغها را روشن کند که بر وسعت رزق‏ می‏افزاید. در قدیمی‏ترین کتابهائی که در دست داریم مانند کافی که یادگار هزار سال پیش است، بحثی تحت عنوان باب الزی و التجمل وجود دارد. اسلام به کوتاه کردن و شانه کردن مو و به کار بردن بوی خوش و روغن‏ زدن به سر سفارشهای اکید کرده است. عده ‏ای از اصحاب رسول اکرم به خاطر اینکه بهتر و بیشتر عبادت کنند و از لذات روحانی بهره‏ مند شوند ترک زن و فرزند کردند، روزها روزه‏ می‏گرفتند و شبها عبادت می‏کردند. همینکه رسول خدا آگاه شد آنها را منع‏ کرد و گفت من که پیشوای شما هستم چنین نیستم، بعضی روزها روزه می‏گیرم، بعضی روزها افطار می‏کنم، بعضی روزها افطار می‏کنم، قسمتی از شب را عبادت می‏کنم و قسمتی دیگر نزد زنهای خود هستم.
همین عده از رسول خدا اجازه خواستند که برای اینکه ریشه تحریکات جنسی را از وجود خود بکنند، خود را اخته کنند. رسول اکرم اجازه نداد، فرمود در اسلام این کارها حرام‏ است. روزی سه زن به حضور رسول اکرم آمده از شوهران خود شکایت کردند. یکی‏ گفت شوهر من گوشت نمی‏خورد. دیگری گفت شوهر من از بوی خوش اجتناب‏ می‏کند. سومی گفت شوهر من از زنان دوری می‏کند. رسول خدا بی درنگ در حالی که به علامت خشم ردایش را به زمین می‏کشید، از خانه به مسجد رفت و بر منبر آمد و فریاد کرد: چه می‏شود گروهی از یاران مرا که ترک گوشت و بوی خوش و زن کرده ‏اند؟! همانا من خودم هم گوشت می‏خورم و هم بوی خوش‏ استعمال می‏کنم و هم از زنان بهره می‏گیرم. از روش من اعراض کند از من‏ نیست. دستور کوتاه کردن لباس -برخلاف معمول اعراب که لباسهایشان به قدری‏ بلند بود که زمین را جاروب می‏کرد- به خاطر نظافت است که در اولین‏ آیات نازله بر رسول اکرم بیان شده است: «و ثیابک فطهر؛ جامه های خویش را پاکیزه گردان» (مدثر/ 4). همچنین استحباب پوشیدن جامه سفید یکی به خاطر زیبائی است و دیگر به‏ خاطر پاکیزگی است، زیرا لباس سفید چرک را بهتر نمایان می‏سازد و به‏ همین موضوع در روایات اشاره شده است: «البسوا البیاض فانه اطیب و اطهر؛ لباس سفید بپوشد که زیباتر و پاکیزه‏تر است» رسول اکرم هنگامی که می‏خواست نزد اصحابش برود به آئینه‏ نگاه می‏کرد، موهای خود را شانه و مرتب می‏ساخت و می‏گفت خداوند دوست‏ می‏دارد بنده ‏اش را که وقتی که به حضور دوستان خود می‏رود خود را آماده و زیبا سازد.

منـابـع

کلیــد واژه هــا