سیبویه

ابوبشر یا به قولی ابوالحسن، عمروبن عثمان بن قنبر، عالم مشهور ایرانی در نحو زبان عربی. مؤلف اولین و معتبرترین کتاب در نحو با نام «الکتاب». او در «بیضا» در فارس متولد شد. از دوران اولیه زندگی او، اطلاعی در دست نیست. در بصره پرورش پیدا کرد و نحو را از "خلیل بن احمد و یونس بن حبیب و ابوالخطاب اخفش و عیسی بن عمر" یاد گرفت و در همان جوانی، سالها در عراق بود، چه در بصره که تحصیل علم می کرد و چه در بغداد که نزد "برامکه" رفت. مناظره معروف او با "کسائی" پیشوای کوفیان در علم نحو و فهم فرزندان هارون الرشید معروف است که روزی در حضور یحیی بن خالد برمکی، در مسئله مشهور «زنبوریه» این دو نفر با همدیگر مناظره کردند. در این مناظره، یکی از اعراب را که شاید قبلا به او آموخته بودند که چگونه نظر بدهد به قضاوت و شهادت مسئله گرفتند.
او به خلاف سیبویه، رأی داد و در واقع، کسانی را تأیید کرد. گویند که یحیی بن خالد به سیبویه ده هزار درهم داد و او بیرون آمد. این امر، آنقدر در او مؤثر افتاد که عراق را ترک کرد و به طرف فارس (ایران) آمد و همین اندوه، سبب مرگ او شد و تا آخر عمر فقط یک دوره خیلی کوتاه به بصره رفت و برگشت و به قولی در همان شیراز و قولی هم در ساوه، حدود سن 40 سالگی در گذشت. اصمعی گوید: در شیراز قبر سیبویه را دیده ام. سیبویه از کودکی زبانش لکنت داشت، از این رو قلمش بر زبانش ارجح بود. و علت شهرت نام او به سیبویه، گفته اند که به معنای بوی سیب است. چون بی نهایت صورتش زیبا بود و گونه هایش مانند سیب و نیز گفته اند که هر کس با او ملاقات می کرد، رایحه عطر به مشامش می رسید.

منـابـع

کلیــد واژه هــا