خاورمیانه

خاورمیانه منطقه ای است که سرزمین های میان دریای مدیترانه و خلیج فارس را شامل می شود. خاورمیانه بخشی از آفریقا - اوراسیا یا به طور خاص آسیا و در بعضی موارد جزو آفریقای شمالی شمرده می شود. این ناحیه گروه های فرهنگی و نژادی گوناگونی از قبیل فرهنگهای ایرانی، عربی، بربرها، ترکی، کردی، اسرائیلی و آشوری را در خود جای داده است. زبان های اصلی این منطقه عبارت است از فارسی، عربی، ترکی، کردی، عبری و آشوری.
بسیاری از تعریف های «خاورمیانه» چه در کتاب های مرجع و چه در اصطلاح عامیانه آن را ناحیه ای در جنوب غربی آسیا و در برگیرندهٔ کشورهای بین ایران و مصر معرفی می کنند. با اینکه بخش بیشتر کشور مصر (به جز صحرای سینا) در آفریقای شمالی واقع شده ولی آن را جزو «خاور میانه» می دانند. کشورهای شمال آفریقا از قبیل لیبی، تونس و مراکش بر خلاف خاورمیانه، در رسانه های عمومی کشورهای آفریقای شمالی خوانده می شوند.

تاریخ
خاورمیانه از نخستین خاستگاه های تمدن جهان بوده است. بسیاری از باورها و آیین های جهان از اینجا برخاسته اند. نخستین یافته های آدمی در اینجا بوده است. نخستین قانون های جهان در اینجا نوشته شده است و... خاورمیانه از میانه قرن بیستم، مرکز توجه جهانی و شاید حساسترین منطقه جهان از نظر استراتژیکی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بوده است. این منطقه دارای بزرگ ترین منابع نفت و مکان کشمکش های دراز مدت اعراب و اسرائیل است. خاورمیانه زادگاه ادیان مهمی چون زرتشتی گری، دین بهایی، یهودیت، مسیحیت و اسلام است.

اروپا محوری، معانی متفاوت
در دیگر زبانهای جهان اصطلاحات مشابهی به خاورنزدیک و خاورمیانه وجود دارند ولی به دلیل اینکه این اصطلاح، نسبی است، معنای آن در هر کدام از این زبان ها به طور کلی با معنای فارسی یا انگلیسی آن فرق دارد. برای نمونه نگاه کنید به: نوشتار خاور نزدیک در ویکی پدیای فرانسوی، نوشتار خاورمیانه به فرانسوی، و نوشتار خاور نزدیک به آلمانی.

اصطلاحات مشابه
ابهام اصطلاح خاورمیانه به شیوه های مختلف مفید بوده است زیرا می توان آن را در اوضاع متغیر سیاسی و فرهنگی استفاده کرد. ابهام این اصطلاح باعث آزار بعضی جغرافیدان ها که سعی کرده اند اصطلاح آسیای جنوب غربی را به جای آن بنشانند شده است. اصطلاحات دیگر عبارت اند از: آسیای غربی که کشور هند آن را به طور رسمی برگزیده، جهان عرب که گاهی اوقات استفاده می شود ولی باعث استثنای اسرائیلی ها و ایرانی ها می شود و بالاخره (MENA) «خاورمیانه - شمال آفریقا» که گاهی اوقات برای دربرگرفتن نواحی بین مراکش و ایران استفاده می شود.
اصطلاح دیگری به نام خاورمیانه بزرگتر نیز استفاده می شود که به خاطر ابهام زیادش کمتر مورد توجه قرار می گیرد. این اصطلاح می تواند شامل افریقای شمالی و ترکیه در غرب تا پاکستان و افغانستان در شرق باشد.

جغرافیا
مراجعه کنید به جغرافیای آسیا

نواحی خاورمیانه
قفقاز، گرجستان، آذربایجان، ارمنستان
فلات ایران
آناتولی، ترکیه
دریای مدیترانه، قبرس
شبه جزیره عربستان

نگاه کنید به: حاشیه خلیج فارس، عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی، عمان، عراق، بحرین، یمن، اسرائیل، اردن، سوریه، لبنان، فلسطین، شبه جزیره سینا

منـابـع

کلیــد واژه هــا