رابطه گناهان و بلاها در روایات اسلامی

در روایات اسلامی به طور گسترده دیده می شود، که حداقل بخش قابل ملاحظه ای از مصائبی که دامنگیر جوامع انسانی می شود جنبه مجازات و کیفر گناهان دارد، به عنوان نمونه:

1- در حدیثی از امام صادق (ع) آمده است که فرمود: "ان الله تعالی اذا غضب علی امه، ثم لم ینزلبها العذاب، اغلی اسعارها، و قصر اعمارها، و لم تربح تجارها، و لم تغزر انهارها، و لم تزک ثمارها ، و سلط علیها شرارها  ، و حبس علیها امطارها" «هنگامی که خداوند بر قومی غضب کند و عذاب (نابود کننده) بر آنها نازل نسازد، قیمتهای آنها را گران، و عمرهایشان را کوتاه می کند، از تجارشان سود نمی برند، و نهرهایشان کم آب، و میوه هایشان نمو نمی کند، و خوب نمی شود، اشرارشان بر آنها مسلط می شوند، و باران حبس می گردد».

2- در حدیث دیگری از امام علی بن موسی الرضا(ع) می خوانیم: "کلما احدث العباد من الذنوب ما لم یکونوا یعملون احدث لهم من البلاء ما لم یکونوا یعرفون" «هر زمان بندگان گناهان تازه ای را ابداع کنند، خداوند بلاهای تازه و ناشناخته ای بر آنها مسلط می سازد».

3- در روایت دیگری از امام صادق (ع)می خوانیم: "من یموت بالذنوب اکثر ممن یموت بالاجال و من یعیش بالاحسان اکثر ممن یعیش بالاعمار" «کسانی که بر اثر گناهاشان می میرند بیش از آنها هستند گه با مرگ طبیعی از دنیا می روند! و کسانی که به خاطر نیکی کردن عمر طولانی می کنند بیش از آنها هستند که عمر طبیعی طولانی دارند»!

4- باز در حدیث دیگری از امام صادق (ع) می خوانیم: "ان الرجل لیذنب فیحرم صلاه اللیل وان عمل الشر اسرع فی صاحبه من السکین فی اللحم" «گاه انسان گناهی می کند و از نماز شب محروم می گردد، تأثیر شوم عمل شر در صاحبش از کارد در گوشت سریعتر است»!

5- در حدیث دیگری از امام باقر(ع) چنین می خوانیم: ما در کتاب رسول خدا (ص) (روایات پیغمبر اکرم (ص)) این سخن را یافته ایم: "اذا ظهر الزنا من بعدی کثرموت الفجاه و اذا طفف المکیال و المیزان اخذهم الله بالسنین و النقص ، واذا منعوا الزکاه الارض برکتها من الزرع والثمار و المعادت کلها، و اذا جاروا فی الاحکام تعاونوا علی الظلم و العدوان ، واذا انقضوا العهد سلط الله علیهم عدوهم ،  واذا قطعو الارحام جعلت الامول فی ایدی الاشرار ، و اذا لم یامروا بالمعروف و لم ینهوا عن المنکر و لم یتبعوا  الاختیار من اهل بیتی سلط الله علیهم شرارهم، فیدعوا خیارهم فلا یستحاب لهم!" «هنگامی که بعد از من زنا در میان  مردم آشکار گردد مرگهای ناگهانی فزونی می گیرد، و هنگامی که کم فروشی کنند خداوند خشکسالی و کمبود را بر آنها می فرستد، و هنگامی که منع زکات کنند، زمین برکات خود را از زراعت و میوه و معادن همگی از آنها باز می دارد، و هنگامی که جور در احکام و داوریها کنید تعاون بر ظلم و عدوان خواهند کرد، و هنگامی  که پیمان شکنی  کنند خداوتد دشمنانشان را بر آنها مسلط می کند، و هنگامی که قطع رحم کنند اموال  به دست اشرار می افتد، و هنگامی که امر به معروف و نهی از منکر را ترک گویند و از نیکان اهل بیت من پیروی نکنند خداوند بدان آنها را بر آنها مسلط می کند نیکانشان دعا می کند و مستجاب نمی شود».

6- در تفسیر سوره نوح حدیث جالبی در این زمینه از علی(ع) نقل شده است، قلانسی که از بزرگان علمای اهل سنت است در تفسیر خود چنین نقل می کند که مردی نزد امیر مومنان علی(ع) آمد و گفت: یا امیرالمومنین! گنه بسیار کرده ام، و صحیفه اعمال خود را با آن سیاه کرده ام، دعا کن خدا مرا بیامرزد. حضرت فرمود برو استغفار کن. دیگری آمد و گفت: یا امیرالمومنین مزارع من به جهت کمی آب خشک  شده، دعا کن خدا باران بفرستد، فرمود برو استغفار کن! دیگری آمد عرض کرد: مردی فقیرم و از فقر بی طاقت شده ام، دعا فرما تا خدا از لطف عمیم خود مرا انعامی بخشد فرمود: برو استغفار کن. مرد چهارمی آمد و گفت یا امیرالمومنین مال بسیار دارم ولی فرزند ندارم دعا کن تا خداوند متعال مرا فرزندی دهد، فرمود: برو استغفار کن. یکی دیگر برخاست و گفت ای سید الوصیین باغ و بوستان من میوه کم می دهد، دعا کن خداوند آن را برکت دهد، فرمود: استغفار کن. شخص دیگری گفت: یا علی! در منطقه ما چشمه ها خشک شده، و آب قناتها فرو رفته، و قحطی ظاهر گشته، از حضرتت التماس دعائی دارم: فرمود: استغفار کن! ابن عباس می گوید من در خدمت آن حضرت بودم عرض کردم یا امیرالمومنین! از تو تقاضاهای مختلف کردند، و تو همه را یک پاسخ دادی (و برای همه این بیماران یک دارو نوشتی، آن هم استغفار!) فرمود: ای پسرعم! آیا این آیات را نشنیده ای ( که از زبان نوح) می فرماید: "فقلت استغفروا ربکم انه کان غفار یرسل السماء علیکم مدرارا  ویمددکم باموال وبنین ویجعل لکم جناب و یجعل لکم انهارا" «(خداوندا) به آنها گفتم استغفار کنید و از خدا آمرزش بطلبید که او بسیار آمرزنده است، بارانهای پر برکت آسمان را پی در پی بر شما می فرستد، و شما را با اموال و فرزندان فراوان امداد می کند، و باغهای سرسبز و خرم نهرهای آب جاری برای شما قرار می دهد»(نوح/ 10-12). جمعی از مفسران اهل سنت حدیث  فوق را از حسن بصری نقل کرده اند و اگر این حدیث از او نقل شده باشد به احتمال قوی از امیرمومنان علی (ع) شنیده است، چون از مکتب حضرت استفاده فراوان برده.

روایات فوق و روایات فراوان دیگری که در کتب اخبار و تواریخ و تفاسیر نقل شده از بهترین شواهد برای ارتباط و پیوند از مصائب با گناهان و معاصی است، (البته بعضی از این روایات ناظر به اثر وضعی اعمال است و بعضی ناظر به مجازات الهی است و بعضی نیز تاب هر دو معمی را دارد).

منـابـع

کلیــد واژه هــا