اقسام ترک نماز

یکی از گناهان کبیره  ترک نماز از روی عمد است که دارای اقسام مختلف می باشد. در ادامه به بررسی هر قسم می پردازیم:

1- ترک نماز به طور کلی از روی انکار- یعنی نماز را واجب خدائی نمی داند و به جا آوردنش را بر خود حتم نمی بیند چون منکر ضروری دین است، کافر شده و در حقیقت انکار خدائی حضرت آفریدگار و رسالت خاتم الانبیاء و قرآن مجید کرده است. چنین شخصی است که به عذاب ابدی دچار و راه نجاتی برایش نیست.

2- ترک نماز به طور کلی اما نه از روی انکار است، بلکه به واسطه مسامحه کاری و کم اعتنائی به امور اخروی و اشتغال به شهوات و امور دنیوی است. و این قسم از ترک نماز موجب فسق است و گناه کبیره ای مرتکب شده و روایات و آیاتی در شدت عقوبتش نیز رسیده است. چنین شخصی اگر با ایمان از دنیا برود پس از معذب شدنش به عذاب هایی که بر ترک نماز رسیده نجات می یابد، لیکن با ایمان رفتن تارک الصلوة بسیار بعید و مشکل است زیرا ظرف ایمان، قلب است و آن به سبب گناهان تاریک و سخت می گردد  و تدریجا نور ایمان را محو می کند. مگر آنکه  فضل خدا او را یاری کرده، به برکت دوستی اهل بیت علیهم السلام ساعت مرگ به فریادش برسند و با ایمان بمیرد.. چنانچه ممکن است به شفاعت ایشان، عذابش تخفیف پیدا کند یا برطرف شود لیکن از خودشان چنین رسیده که به شفاعت ما اهل بیت نمی رسد کسی که نماز خود را سبک گیرد و آن را ضایع سازد.

3-ترک نماز در بعض اوقات- در اثر ضعف ایمان و کم اعتنائی به امر آخرت گاهی نماز می خواند و گاهی ترک می کند. یا در اثر اهمیت ندادن به اوقات نماز آن را در وقت فضیلت ترک می کند، به خیال آنکه در خارج وقت آن را قضا نماید. این قسم از ترک نماز هر چند مانند دو قسم ذکر شده نیست، لیکن چنین شخصی از ضایع کنندگان نماز و سبک شمارندگان آن است و آنچه راجع به ضایع کنندگان نماز و خوارکنندگان آن رسیده، درباره او است و بالخصوص روایاتی درباره چنین شخصی رسیده است. از آنجمله حضرت صادق علیه السلام می فرماید: «رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که نماز واجبی را پس از گذشتن وقتش بخواند، آن نماز بالا می رود در حالی که تاریک و وحشت آور است. و به خواننده خود می گوید: مرا ضایع ساختی خدا تو را ضایع سازد چنانچه مرا ضایع کردی» و فرمود: «نخستین چیزی که در قیامت از بنده سوال می شود، نماز است پس اگر نمازش پاکیزه باشد تمام اعمالش پاکیزه است و اگر نمازش خراب باشد سایر اعمالش  هم قابل قبول نیست.»، و همچنین پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «به شفاعت من نمی رسد کسی که نماز واجبی را پس از داخل شدن وقتش تأخیر بیاندازد تا وقت آن بگذرد»، و نیز فرمود: «تا وقتی که شخص مواظب باشد، نمازهای پنج گانه شبانه روزی را در وقت خود به جا آورد، شیطان از او ترسناک است و نزدیکش نمی شود، و هرگاه آنها را ضایع ساخت شیطان بر او جرأت می کند تا او را داخل در گناهان بزرگ کند.» حضرت باقر علیه السلام می فرماید: «کسی که نماز واجب را در وقتش بخواند در حالی که حق آن را بشناسد و چیزی را بر آن مقدم ندارد، خداوند برایش خلاصی از عذاب را می نویسد ( یعنی  او را عذاب نمی فرماید) و کسی که در غیر وقت نماز، آن را بخواند و کار دنیا را بر نماز مقدم بدارد، پس امر با خدا است اگر خواست او را می آمرزد و اگر خواست او را عذاب می فرماید ( یعنی نجات قطعی برای او نیست)».

تأکید درباره نماز اول وقت: روایات وارده درباره لزوم مواظبت اوقات نماز و بجا آوردن در وقت، بسیار است. و زیاد سفارش شده که در اول وقت به جا آورده شود و بدون عذر  از اول وقت تأخیر انداخته نشود و پیشوایان ما در سخت ترین حالات، نماز اول وقت را ترک نمی فرمودند چنانچه در ارشاد القلوب مرویست که حضرت امیرالمنین علیه السلام در جنگ صفین، یک روز مشغول جنگ بودند و در آن حال بین دو صف به آفتاب می نگریستند. ابن عباس پرسید: چرا به آفتاب می نگرید؟ فرمود: می خواهم زوال را ( که اول وقت نماز ظهر است) بشناسم تا نماز بخوانم. ابن عباس گفت: آیا در این گیرودار اشتغال به جنگ هنگام نماز خواندان است؟ آن حضرت فرمود: «ما برای چه با این قوم می جنگیم؟ جنگ ما با آنها برای این است که نماز برپا شود». ابن عباس می گوید آن حضرت  هیچگاه نماز شب را ترک نفرموده، حتی در لیله الهریر( سخترین شبهای جنگ صفین).

4- ترک کردن واجبی از واجبات نماز – یعنی نماز می خواند نه آن طوری که از او خواسته اند و رعایت شرایط صحت را نمی کند و به آن اهمیت نمی دهد مانند اینکه نماز را در لباس یا مکان غصبی یا در نجس بخواند، یا قرائت و اذکار واجب را نخواند یا غلط بخواند و درصدد تصحیح آن برنیاید یا آرامش بدن را هنگام قرائت و ذکر واجب ترک کند. و ظاهر است که چنین شخصی جزء ضایع کنندگان نماز و خوارکنندگان آن است و آنچه درباره  سبک شمارندگان نماز رسیده شامل او نیز می شود.

حضرت باقر علیه السلام می فرماید: «پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله در مسجد نشسته بود که مردی وارد شد و مشغول نماز شد و رکوع و سجوع نمازش را تمام نکرد، پس رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: سرخود را بر زمین می گذارد مانند کلاغ که منقارش را به زمین می زند و برمی دارد. اگر این شخص بمیرد در حالی که نمازش این باشد، بر دین من نمرده است. و نیز پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «دزدترین دزد ها کسی است که از نمازش بدزدد. گفته شد: یا رسول الله چگونه از نمازش می دزدد؟ فرمود: رکوع و سجود نماز را تمام انجام نمی دهد.» و می فرماید: «کسی که رکوع و سجود نمازش را درست انجام ندهد مثل این است که نماز نخوانده است.» و نیز می فرماید: «کسی که رکوع و سجود و سایر واجبات نمازش را صحیح انجام دهد، آن نماز بالا می رود در حالی که نورانی است و درخشندگی دارد و درهای آسمان برایش باز می شود و می گوید محافظت بر من کردی خدا تو را حفظ  کند. پس ملائکه می گویند: صلوات و رحمت خداوند بر صاحب این نماز باد- و اگر واجبات نماز را درست انجام ندهد، نماز بالا می رود در حای که تاریک است و درهای آسمان بر او بسته می شود و می گوید: مرا ضایع ساختی خدا تو را ضایع کند و آن نماز بر صورتش زده می شود»، و نیز فرمود: «هر چیزی را صورتی است که اعظم و اشرف اجزای او است و صورت دین نماز  شما است. پس نباید یکی از شما نماز خود را زشت سازد که به منزله صورت بدن دیانت است.»

منـابـع

کلیــد واژه هــا