راویان افسانه های سیف درباره ابومفزر تمیمی صحابی ساختگی

افسانه های سیف درباره ابومفزر تمیمی در مصادر زیر راه یافته است:

1- طبری در کتاب تاریخ کبیرش ضمن حوادث سالهای 12-32هـ اسناد آنرا نیز آورده است.

2- دارقطنی متوفی 385 هـ در شرح حال اسود در «کتاب موئلف» با ذکر سند.

3- ابن ماکولا متوفی 487 هـ در شرح حال اسود در «کتاب اکمال» با ذکر سند.

4- ابن عساکر متوفی 571 هـ در شرح حال اسود در «کتاب تاریخ دمشق» که سخن خود را از سیف بن عمر، و دارقطنی و ابن ماکولا گرفته و سند را هم ذکر کرده است.

5- حموی متوفی 626 هـ در «کتاب معجم البلدان» خود در شرحی که بر  شهرها و مناطق نگاشته است.

6- حمیری متوفی 900 هـ در «کتاب الروض المعطار» در شرحی که بر شهرها و مناطق نوشته است.

7- مرزبانی متوفی 384 هـ در «کتاب معجم الشعرا» در شرح حال شعرا و حماسه سرایان که بدون ذکر سند سخن از پیشینیان خود گرفته است.

8- عبدالمومن متوفی 739 هـ در «کتاب مراصدالاطلاع» که سخن از حموی گرفته.

9- ابن اثیر در گذشته به سال 630هـ در تاریخش.

10- ابن کثیر متوفی به سال 774هـ در تاریخ خود.

11- ابن خلدون در گذشته به سال 808  هـ در تاریخش. این سه دانشمند اخیر، یعنی ابن اثیر و ابن کثیر و ابن خلدون مطا لب خود را درباره ابومفزر مستقیما از تاریخ طبری گرفته اند.

12- مقریزی در گذشته به سال 845 هـ در «کتاب خطط» خود.

13- ابن حجر متوفی به سال 852 هـ  در « الاصابه»  که داستانهای ابومفزر سیف را از داراقطنی  و افسانه سخن پارسی گفتن او را در بهر سیر بدون ذکر سند از مر ز بانی  گرفته است.

14- ابن بدران در گذشته به سال 1346 هـ در «تهذیب تاریخ ابن عساکر» که سخن را از ابن عساکر متوفی به سال 571 هـ گرفته است.

آنچه گذشت مطالب و اخباری بود که سیف بن عمرو تمیمی در مورد صحابی ساختگی خیالی خود به نام «اسود بن قطبه تمیمی» ساخته و پرداخته است. البته اسودی که در خیال سیف است، به غیر از «اسودبن قطبه» فرمانده سپاه حلوان از جانب امام علی می باشد که شخص آن خضرت نامه هایی نیز به او نوشته، و آن نامه در ضمن دیگر نامه های امام در «نهج البلاغه» آمده است زیرا اسود، فرمانده سپاه حلوان امام، تمیمی نمی باشد و همچنانکه ابن ابی الحدید در «شرح نهج البلاغه اش» او را معرفی کرده است، او مردی سبائی قخطانی است.

ابن ابی الحدید می نویسد: من در نسخه های متعددی خواندم که او – اسودبن قطبه - فرمانده سپاه حلوان و مورد خطاب امام در نامه اش- حارثی است، و از بنی حارث بن کعب می باشد. لازم به نذکر است که بنی حارث بن کعب مزبور به چند پشت به «مالک بن اود»، از قبایل سبائی قحطانی می رسد، که شرح حال و نسب ایشان را ابن حزم در صفحه 391 «جمهره انساب» خود آورده است. ضمنا نام پدر اسود اخیرالذکر در پاره ای از نسخ نهج البلاغه «قطیبه» و در «کتاب صفین» نصربن مزاحم «قطنه» آمده است و می توان گفت سیف بن عمر نام صحابی ساختگی خود یعنی «اسودبن قطبه تمیمی» را با توجه به نام کارگزار و نماینده امام ساخته است، هنچنانکه همین شیوه را در نام های «خزیمه بن ثابت، و سماک بن خرشه، و زر بن عبدالله» و دیگران بکار برده است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا