دین حضرت ابراهیم (ع) اساس ادیان الهی

کسی که پس از حضرت نوح علیه السلام پرچم دین فطری و اصلی الهی را در روی زمین برافراشت، ابراهیم خلیل علیه السلام بود. از آن پس، همه انبیای الهی ابلاغ کننده متن اصلی دین او بودند که امروز مسلمانان و مسیحیان و یهود و صابئین و حتی مجوسان، پیروی از آن را می پذیرند. همه ادیان مزبور، با تجدید نظرها و تأویل و تفسیرهای صحیحی که دارند، می توانند به متن اصلی دین ابراهیمی – که قرآن بیان کننده آن است- دست یابند.

ادیان حقه الهی، در حقیقت، تجلی گاه متن دین ابراهیم علیه السلام هستند. این موضوع در چندین آیه از آیات قرآنی مورد اشاره قرار گرفته است:

1- «و من أحسن دینا ممن أسلم وجهه لله و هو محسن و اتبع مله إبراهیم حنیفا و اتخذ الله إبراهیم خلیلا» (نساء / آیه 125)، «کدامین دین بهتر از دین کسی است که خود را تسلیم خدا نموده، در حالی که نیکوکار است و از ملت ابراهیم حنیف (از ملت حنیف ابراهیم) پیروی می نماید؟ و خداوند، ابراهیم را دوست خود قرار داده است».

2- «قل إننی هدانی ربی إلی صراط مستقیم دینا قیما مـله أبراهیم حنیفا و ماکان من المشرکین» (انعام /آیه 161)، «بگو قطعا پروردگار من، به صراط مستقیم هدایت کرده است. این صراط مستقیم همان دین استوار و آیین ابراهیم حنیف (آیین حنیف ابراهیم ) است و ابراهیم از مشرکان نبود.

3- آیه زیر اشاره به این معنی دارد که همه اهل کتاب، هنگامی می توانند در صراط مستقیم حرکت کنند که به متن اصلی دین ابراهیم علیه السلام معتقد بوده و به آن عمل نمایند: «إن الذین آمنوا و الذین هادوا و النصاری و الصابئین من آمن بالله و الیوم آلآخر و عمل صالحا فلهم أجرهم عند ربهم و لا خوف علیهم و لا هم یحز نون» (بقره/ آیه 62)، «کسانی که ایمان آورده و کسانی که به یهود گرویده اند و هم چنین نصاری و صابئین (پیروان یحیی)، کسانی هستند که به خدا و روز معاد ایمان آورده و عمل صالح انجام داده اند؛ برای آنان است پاداششان نزد پروردگاشان؛ نه خوفی برای آنان است و نه اندوهی». مضمون این آیه، در آیه 69 سوره مائده نیز آمده و در آیه 17سوره حج نیز به اضافه مجوس مورد تأیید قرار گرفته است.

4- در آیه 135 سورة بقره، از قول یهود و نصاری آمده که می گویند: یا باید یهودی باشید و یا نصرانی. یهود می گوید: یهودی باشید و نصرانی می گوید: نصرانی باشید تا هدایت شوید. در صورتی که خداوند می فرماید جویندگان هدایت همه باید از ملت حنیف ابراهیم تبعت کنند: «و قالوا کونوا هودا أ نصاری تهتدوا قل بــل مـله إبراهیم حنیفا و ماکان من المشرکین» ( بقره/ آیه 135)، «و آنان گفتند: یهودی باشید یا نصاری، تا هدایت شوید. بگو به آنان: بلکه باید از ملت حنیف ابراهیم تبعیت کنید، و ابراهیم از مشرکان نبود».

5-آیه ای دیگر صراحتا می گوید: نباید با نامگذاری های فرهنگی خاص، مانند یهودی و نصرانی و حتی مسلمان جغرافیایی و ادعایی، متن اصلی دین خدا را که دین ابراهیم خلیل الله علیه السلام است، رها کرده و به آن نامگذاری ها دلخوش باشید: «ما کان إبراهیم یهودیا و لا نصرانیا و لکن کان حنیفا مسلما و ما کان من المشرکین» (آل عمران /آیه67)، «ابراهیم نه یهودی بود و نه نصرانی، بلکه حنیف و مسلمان بود از مشرکان نبود».

6- بنابراین: «إن أولی الناس بإ براهیم للذین اتبعوه و هذا النبی و الذین آمنوا والله ولی المومنین» (آل عمران/آیه 68)، «شایسته ترین مردم به ابراهیم کسانی هستند که از او پیروی می کنند و این پیامبر و کسانی که ایمان آورده اند. و خداوند مولای مومنان است». شبیه این مضمون را عباس محمود عقاد دانشمند مصری از پولس (Pauls ) این گونه نقل کرده است: چند بار گفته است: ] تنها[ ختنه کرن، انسان را فرزند ابراهیم نمی کند. واقع جز این نیست که فرزندان ابراهیم کسانی هستند که در مسیر ایمان قدم برمی دارند و قطعی است که ابراهیم پدر همه ماست و خداوند او را پدر امت های فراوانی نموده است.

7-« قل یا أهل الکتاب تعالوا إلی کلمه سواء بیننا و  بینکم أ لا نعبد إ لا الله و نشرک به شیئا و لا یتخذ بعضنا بعضا أ ربابا من دون الله فإن تولوا فقولوا اشهدوا بأ نا مسلمون» (آل عمران/آیه 64)، «بگو: ای اهل کتاب! بیایید در یک کلمه مشترک بین ما و شما اتفاق داشته باشیم ]و آن کلمه این است که:[ نپرستیم، مگر خدا را و چیزی را با او شریک قرار ندهیم و بعضی از ما، بعض دیگر را در مقابل خدا، خدایان اتخاذ نکنند. و اگر از این دعوت رویگردان شدند، به آنان بگو: شاهد باشیدکه ما مسلمانان هستیم».

8- «قل آمنا بالله و ما أ نزل علینا و ما أ نزل علی إبراهیم و إسماعیل و إسحاق و یعقوب و الاسباط و أوتی موسی و عیسی و النبیون من ربهم لا نفرق بین أ حد منهم و نحن  له مسلمون» (آل عمران /آیه 84)، «بگو: ما ایمان آوردیم به خدا به آنچه که به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط نازل شده است ] و ما ایمان آوردیم[ به آنچه که به موسی و عیسی و پیامبران از پروردگارشان رسیده است. ما میان هیچ یک از آنان فرقی نمی گذایم و ما به خدا اسلام آورده ایم».

9- «شرع لکم من الدین ما وصی به نوحا الذی أوحینا إلیک و ما وصنا به إبراهیم و موسی و عیسی أن أقیموا الدین و لا تتفرقوا فیه کبر  علی المشرکین ما تدعوهم  إلیه الله یجتبی إلیه من یشاء یهدی إلیه من ینیب» ( شوری /آیه 13)، «برای شما تشریع کرده است از دین، آن چه را که به نوح توصیه کرده و آن چه که برای تو نیز وحی کردیم، آن را سفارش نمودیم به ابراهیم و موسی و عیسی که دین خدا را بر پا دارید و هرگز در دین تفرقه و اختلاف نکنید. مشرکان را که به یگانگی خداوندی دعوت می کند، برای آنان بزرگ ( غیرقابل قبول) می نماید. خدا هر که را بخواهد، به سوی خود برمی گزیند و هر که را برای بازگشت، به در گاه خدا آید، هدایت می فرماید».

منـابـع

کلیــد واژه هــا