اشکال در جاودانگی جنبه های اجتماعی اسلام

فارسی 2656 نمایش |

گاهی از جنبه اجتماعی ایراد می کنند، می گویند: مقررات اجتماعی یک سلسله مقررات قراردادی است که بر اساس نیازمندی های اجتماعی وضع می شود. نیازمندی ها که مبنا و اساس مقررات و قوانین اجتماعی می باشند به موازات توسعه و تکامل عوامل تمدن در تغییرند، نیازمندی های هر عصر با نیازمندی های عصر دیگر متفاوت است، نیازمندی های بشر در عصر موشک و هواپیما و برق و تلویزیون با نیازمندی های عصر اسب و الاغ و شتر به کلی فرق کرده است. چگونه ممکن است مقررات زندگی او در این عصر همان مقررات عصر اسب و الاغ و شتر باشد؟
به عبارت دیگر، توسعه و پیشرفت عوامل تمدن، لزوما و جبرا مقتضیات جدیدی می آورد، نه ممکن است جلو "جبر تاریخ" را گرفت و زمان را به یک حال نگه داشت و نه ممکن است با مقتضیات زمان هماهنگی نکرد. پابند بودن به مقررات ثابت و یکنواخت مانع انعطاف و انطباق با مقتضیات زمان و هماهنگی با قافله تمدن است.
بدون شک مهمترین مسئله ای که ادیان و بالاخص اسلام در این عصر با آن مواجه است همین مسئله است. نسل جدید جز درباره تحول و دگرگونی و نو طلبی و درک مقتضیات زمان نمی اندیشد. در مواجهه با این نسل، اولین سخنی که به گوش می رسد همین است. از نظر افراطی های این نسل، مذهب و نو خواهی دو پدیده متضادند، خاصیت نو خواهی، تحرک و پشت کردن به گذشته است و خاصیت مذهب جمود و سکون و توجه به گذشته و پاسداری وضع موجود.
اسلام بیش از هر مذهب دیگر باید با این گروه پنجه نرم کند، زیرا اسلام از طرفی دعوی جاودانگی دارد -که بر گوش این گروه سخت سنگین است- و از طرف دیگر در همه شئون زندگی مداخله کرده است؛ از رابطه فرد با خدا گرفته تا روابط اجتماعی افراد، روابط خانوادگی، روابط فرد و اجتماع، روابط انسان و جهان. اگر اسلام مانند برخی ادیان دیگر به یک سلسله تشریفات عبادی و دستور العمل های خشک اخلاقی قناعت کرده بود چندان مشکلی نبود، اما با این همه مقررات و قوانین مدنی، جزایی، قضایی، سیاسی، اجتماعی و خانوادگی چه می توان کرد؟
چنان که می بینیم در این اشکال، از "جبر تاریخ"، "تغییر نیازمندی ها"، "لزوم رعایت مقتضیات زمان" سخن به میان آمده است، از این رو لازم است ما درباره این سه موضوع که عنصر اصلی این ایراد را تشکیل می دهند اندکی بحث کنیم، سپس راه حل مشکل را از نظر اسلام بیان نماییم.

منـابـع

مرتضی مطهری- ختم نبوت- صفحه 41-42

کلیــد واژه هــا

0 نظر ارسال چاپ پرسش در مورد این مطلب افزودن به علاقه مندی ها

0 نظر ارسال چاپ پرسش در مورد این مطلب افزودن به علاقه مندی ها

بـرای اطلاعـات بیشتـر بخوانیـد