نظر اسلام درباره گردش ثروت میان عموم مردم
فارسی 2720 نمایش |در آیه 7 سوره حشر آمده: «ما افاء الله علی رسوله من اهل القری فلله و للرسول و لذی القربی و الیتامی و السماکین و ابن السبیل کی لایکون دولة بین الاغنیاء منکم و ما اتیکم الرسول فخذوه و مانهیکم عنه فانتهوا و اتقوا الله ان الله شدیدالعقاب»؛ «آنچه خدا به صورت فیء از اموال ساکنان آن قریه ها عاید پیامبرش گردانید، خاص خدا و پیامبر و خویشاوندان او و یتیمان و مستمندان و در راه مانده است، تا میان توانگران شما دست به دست نگردد، و آنچه پیامبر به شما داد بگیرید و از آنچه منعتان کرد باز ایستید و از خدا پروا کنید که خدا سخت کیفر است».(حشر/ 7). حال چرا فیء به یتامی و مساکین و ابن سبیل و این فقرا و دیگران برسد؟
اینجا قرآن تعلیلی کرده که از این تعلیل یک اصل کلی برای جاهای دیگر استفاده کرده اند: «کی لایکون دولة بین الاغنیاء منکم» برای اینکه این مال و ثرت، چیزی نباشد که فقط در میان اغنیای شما گردش کند، یعنی فلسفه این حکم این است که پول و ثروت در میان همه طبقات پخش شود و اختصاص به یک طبقه معین نداشته باشد که فقط در میان آنها در یک مدار بسته گردش کند، در مدار بازی باشد که همه مردم را شامل شود.
کلمه "دوُلة" و "دَولة" هر دو در زبان عرب استعمال می شود، هر دو هم به اعتبار تداول یعنی دست به دست شدن است. دولت را هم "دولت" می گویند چون دست به دست می شود یعنی برای یک نفر یا برای یک عده باقی نمی ماند، اینها می روند عده دیگر می آیند، آن عده می روند باز عده دیگر می آیند. از آن جهت که به اصطلاح یک "حالت" است به آن می گویند "دولة" ولی آن چیزی که دست به دست می شود. مثل خود پست یا پول را می گویند "دولة" یعنی آن چیزی که دست به دست می شود.
حال قرآن کریم، می گوید این پول که دست به دست می شود نباید در یک مدار محدود که مدار اغنیاست دست به دست شود، باید در مدار عموم دست به دست شود، چون پول به هر حال در گردش و حرکت است، نمیتواند در یک جا بماند، ولی پول که نمی تواند در یک جا بماند دو جور است: یک وقت هست فقط در میان یک طبقه و در یک مدار محدود گردش می کند، و یک وقت هست در یک مدار نامحدود گردش می کند، که از این جمله این نظریه اسلام استنباط شده است که نظر اسلام درباره ثروت این است که در یک مدار محدود گردش نکند بلکه در یک مدار نامحدود یعنی در دست همه مردم گردش کند.
بهترین مثل آن چرخ و فلک است. چرخ و فلک همیشه در حال گردش است، یعنی آن که در آن رأس قرار گرفته می آید پایین و در آن پایین ترین نقطه و آن که در نقطه پایین بوده می رود بالا، دو مرتبه همین طور گردش میکند به یک حال باقی نمی ماند. قرآن حرقش این است که پول باید در میان همه مردم بگردد نه در میان یک طبقه معین.
منـابـع
مرتضی مطهری- آشنایی با قرآن 6- صفحه 163-161
کلیــد واژه هــا
0 نظر اشتراک گذاری ارسال چاپ پرسش در مورد این مطلب افزودن به علاقه مندی ها